خلاءسنج ،وكيوم متر
تعریف حرفه ای خلا و وکیوم در تجهیزات اندازه گیری بهروز
«خلأ» (Vacuum) حجمی از فضا به شمار میرود که اساسا خالی از ماده است؛ بنابراین فشار گاز در آن بسیار کمتر از فشار استاندارد اتمسفری است. ریشه واژه Vacuum از صفت لاتین «Vacuus» به معنای «خالی» گرفته شده است، اما فضا هرگز نمیتواند کاملا خالی باشد. که بوسیله خلا سنج و یا وکیوم متر قابل اندازه گیری و محاسبات است.
خلأ کامل با فشار گازی صفر مطلق، یک مفهوم فلسفی است که هرگز در عمل مشاهده نشده است؛ تئوری کوانتوم نیز پیشبینی میکند که هیچ حجمی از فضا نمیتواند به این شکل کاملا خالی باشد. تعبیر فیزیکدانان اغلب از اصطلاح خلأ کمی متفاوت است. آنها نتایج ایدهآل آزمایشهای خود را در خلأ کامل مورد بحث قرار میدهند که این فضا را به سادگی خلأ یا «فضای آزاد» مینامند و از اصطلاح «خلأ جزئی» (partial vacuum) جهت اشاره به خلأ ناقص در عمل استفاده میکنند.
کیفیت خلأ با اندازهگیری دقیق آن نسبت به خلأ کامل اندازهگیری میشود. فشار گاز باقی مانده، شاخص اصلی کیفیت خلأ است و حتی در واحد متریک نیز اغلب با واحد تور «torr» اندازهگیری میشود. فشارهای پایین نشان دهنده کیفیت بالاتر خلأ است، هر چند متغیرهای دیگر نیز باید در نظر گرفته شود.
مکانیک کوانتومی بهترین کیفیت ممکن خلأ را محدود میکند. فضای اطراف کره زمین خلأ نوعی طبیعی با کیفیت بالا است و عمدتا از کیفیت بالاتری نسبت به خلائی که به صورت مصنوعی با فنّاوری فعلی ایجاد میشود، برخوردار است. برای هزاران سال است که از خلأ مصنوعی با کیفیت پایین برای مکش استفاده شده است.
با این که خلأ موضوع مشترک بحثهای فلسفی از زمانهای یونان باستان بوده، تا قرن هفدهم به صورت تجربی مورد مطالعه قرار نگرفته است ولی با خلا سنج و وکیوم متر قابل اندازه گیری است. تکنیکهای تجربی پس از تئوریهای « اوانجلیستا توریچلی» (Evangelista Torricelli) در باب فشار اتمسفر توسعه داده شد. با معرفی لامپ الکتریکی و لوله خلأ به عنوان یک ابزار صنعتی ارزشمند در قرن بیستم خلأ به یکی از مبانی صنعت تبدیل شده و از آن زمان تاکنون در دسترس است. با توسعه اخیر فضاپیماها علاقه زیادی به بررسی تأثیر خلأ در سلامت انسان و به طور کلی زندگی وی در پروژههای علمی ایجاد دیده میشود.
آموزش موارد کاربرد خلا و وکیوم :
ایجاد خلأ در فرآیندها و دستگاههای مختلف مفید است. اولین استفاده معمول این پدیده در لامپهای رشتهای و لامپ های فیلامانی بود که برای محافظت از رشتههای تنگستن از تخریب شیمیایی استفاده میشد. از خاصیت خنثی بودن شیمیایی این شرایط در جوشکاری پرتوهای الکترومغناطیسی، رسوب بخارات شیمیایی، «فرآیند قلمزنی» (etching) خشک در تولید نیمه هادیها، تولید پوششهای نوری، جوشکاری سرد و بستهبندی تحت خلأ استفاده میشود.