آشنایی با وسایل آزمایش و اندازه گیری
این مقاله به وسایل آزمایش و اندازه گیری اختصاص داده شده است.چنین وسایلی برای طراحی،ساخت و تولید مدارهای الکترونیکی ضروری می باشند.برای ساخت مدارهای ساده ای مانند تقویت کننده های صوتی و منبع تغذیه فقط چند وسیله اندازه گیری و آزمایش ساده مورد نیاز می باشد.مدار های پیچیده تر،به دستگاه های آزمایش و اندازه گیری مجهزتری نیاز دارند.اما این موضوع نباید موجب وحشت افراد تازه وارد شود.فراگیری و تهیه وسایل مناسب برای کاری به خصوص،در واقع فرایندی است که باید به تدریج صورت بگیرد.
اگر فردی چندان جاه طلب نباشد،ار ابتدا لازم نیست وسایل آزمایش و اندازه گیری بسیار زیادی را تهیه کند. هنر جویان نباید از قدم گذاشتن به این وادی بهراسند.توجه داشته باشید که بسیاری از وسایل اندازه گیری جدید،بر روی میز آشپزخانه علاقه مندان به الکترونیک ساخته شده اند.البته این مسئله چندان معمول نبوده،و به ندرت چنین اتفاقی می افتد.طراحی الکترونیک امروزه توسط مهندسین حرفه ای صورت می گیرد،که در آزمایشگاه های بسیار مجهز کار می کنند.اما فراموش نکنید که به هر حال هر فردی باید کار خود را از جایی شروع کند.در واقع برخوردار بودن از بهترین امکانات،تا حدی که جندان مورد استفاده واقع نشوند، نشان دهنده فقدان استعداد و قوه تخیل کافی میباشد.
ابزار ها
در صورت استفاده صحیح و مراقبت از ابزارهای مرغوب،می توان طول عمر طولانی برای آنها را انتظار داشت.خرید ابزارهایی با کیفیت پایین چندان مدبرانه به شمار نمی آید.زیرا بعد از چند سال خراب شده،و باید نمونه دیگری را خریداری کنید.به این ترتیب قیمت آن از هزینه لازم برای تهیه ابزارهای مرغوب بیشتر می شود.معمولا هر فردی بسیاری از ابزارهای لازم برای کارهای الکترونیکی را دارد،و در ابتدای کار لازم نیست سرمایه زیادی را به این کار اختصاص دهد.
خوشبختانه وسایل و ابزارهای بسیار ضروری برای ساخت بیشتر مدارهای الکترونیکی ساده،به چند ابزار اولیه محدود می شوند.مجموعه ای از ابزارهای دستی کوچک (شامل دَم باریک،سیم چین،چهارسو و پیچ گوشتی با اندازه های مختلف) را می توان نقطه شروع خوبی به شمار آورد.به لیست خرید این وسایل اولیه،باید هویه کم مصرفی را نیز اضافه کنید،که بهتر است به کنترل حرارتی نیز مجهز باشد.نوک هویه مزبور باید قابل تعویض بوده،و مجموعه ای از انواع نوک هویه را نیز شامل باشد. اگر نمونه مجهز به کنترل حرارتی بیش از حد گران باشد،می توانید به جای آن هویه ای با کیفیت بالا در حد 15-25 وات را انتخاب کنید.این نوع هویه های ساده که مستقیما با ولتاژ اصلی کار می کنند،برای بسیاری از موارد مناسب می باشند.اما دانشجویان باید توجه داشته باشند که هویه مزبور را از نظر وجود نوک اضافی و سایر وسایل جانبی مورد بررسی قرار دهند.بعضی از هویه های ارزان قیمت از این نظر ناقص می باشند.
علاوه بر هویه،جا دارد نوعی قلع کش را نیز تهیه کنید.قلع کش مزبور باید از نوع دستی باشد و قیمت آن از 2500 تومان بیشتر نخواهد بود.البته ممکن است این وسیله برای جداسازی بسیاری از قطعات (مانند مدارهای مجتمع) چندان مفید واقع نشود.
مجموعه ای از دو یا سه تنظیم کننده نیز لازم می شود. این ابزارها کمی با پیچ گوشتی های معمولی تفاوت دارند.زیرا در ساخت بدنه یا محور اصلی آنها فلز به کار نرفته است.این ابزارها برای ساه تر کردن عمل تنظیم مغزیهای فریت (سر پیچ بعضی از آنها به صورت شش ضلعی (آلن) می باشد، خازنهای متغیر و پتانسیومترهای ظریف طراحی شده اند.اگر از این ابزارها برای بازکردن پیچ های معمولی استفاده شود، خیلی سریع خراب می شوند؛ به همین دلیل از چنین کاری پرهیز کنید.
برای افرادی که می خواهند به صورت منظم کار کنند؛ فهرستی از ابزارهای لازم ارائه شده است.این فهرست به دو قسمت تقسیم شده است. یکی از آنها وسایل اولیه ضروری را ارائه می کند و دیگری فهرستی از ابزارهای جانبی را تشکیل می دهد که می توانند مفید واقع شوند. فهرست ابزارهای اولیه در واقع مجموعه ای از ابزارهای اصلی را ارائه می کند که به نظر تیم مدار سبز برای ساخت و آزمایش هر نوع مدار ساده ای ضروری است. وسایلی که در فهرست دوم آمده اند، ممکن است هر روز مورد استفاده قرار نگیرند،اما در درازمدت به کار می آیند.
فهرست ابزارهای اولیه:
- انبردست مجهز به سیم چین
- دَم باریک کوچک با نوک کوچک (نیم گرد)
- انبردست مجهز به سیم چین
- مجموعه ای از چند پیچ گوشتی (کوچک،متوسط،بزرگ)
- مجموعه ای از چند چهارسو (کوچک،متوسط،بزرگ)
- مجموعه ای از چند تنظیم کننده
- دریل دستی کوچک
- مجموعه ای از مته های مختلف
- قلع کش
علاوه بر موارد فوق باید هویه ای با کنترل حرارتی و چند نوع نوک مختلف،و یا هویه کوچک 15-24 وات را نیز تهیه کنید.
فهرست ابزارهای اضافی:
علاوه بر وسایل ذکر شده در فهرست ابزارهای اولیه،باید موارد زیر را نیز اضافه کرد:
- سیم چین
- انبردست کوچک
- سیم لخت کن
- مجموعه ای از پیچ گوشتی های جواهر سازی
- مجموعه ای از چند سوهان
- اره آهن بُر کوچک
- گیره رومیزی کوچک
- تنظیم کننده
- پَنس
- ذره بین دستی یا مسطح
- هویه قابل حمل
- دریل مخصوص بُرد مدار چاپی و پایه مربوطه
- مجموعه ای از مته های مخصوص برد مدار چاپی
- گونیای فلزی
- برچسب
- سوراخ کن
- مجموعه ای از برش دهنده شاسی
- مجموعه ای از سوهان های مختلف(شامل سوهان های صاف و گرد)
دستگاههای آزمایش و اندازه گیری
وسایل آزمایش و اندازه گیری نه تنها برای اندازه گیری مشخصه های مدار مورد استفاده قرار می گیرند، بلکه برای تنظیم و درجه بندی ونیز عیب یابی و تعمیر مدار ها نیز مفید واقع می شوند. امروزه محدوده بسیار وسیعی از وسایل اندازه گیری الکترونیک ارائه شده اند،که نه تنها از نظر پیچیدگی، بلکه از نظر قیمت نیز با یکدیگر تفاوتهای زیادی دارند.
در یک انتهای طیف وسایل ارزان قیمت روزمره مانند مولتی مترهای آنالوگ غیر الکترونیکی وجود دارند،و در انتهای دیگر آن می توان وسایل بسیار پیچیده ای را یافت که توسط ریزپردازنده کنترل می شوند. این وسایل اندازه گیری ها و تنظیم ها را به صورت نیمه خودکار انجام می دهند. قیمت چنین وسایلی بسیار بالا می باشد.
در این مورد نیز مانند بخش قبلی، فهرستی از وسایل اندازه گیری اولیه و اضافی،به عنوان راهنمایی ارائه شده است. فهرست اولیه وسایلی را شامل می شود،که با توجه به تجربیات مدار سبز،همواره مورد استفاده قرار می گیرند.برای انجام یک کار ویژه ممکن است وجود تمام این وسایل اندازه گیری ضروری نباشد.علاوه بر این باید گفت تنها وسیله اندازه گیری ضروری برای کارهای الکترونیک، مولتی متر آنالوگ یا دیجیتال می باشد.
آنچه که در فهرست ابزارهای اولیه ارائه شده، برای کار مداوم و وسیع می باشد. فهرست مزبور نباید موجب شود که علاقه مندان به الکترونیک واهمه ای از شروع کار به خود راه دهند.وسایل اندازه گیری را می توان به مرور و در زمان طولانی تهیه کرد.
البته باید این کار را با تهیه یک مولتی متر خوب شروع کرد.وسایل اندازه گیری بعدی به خصوص آنهایی که در فهرست دوم ذکر شده اند را می توان وقتی تهیه کرد که سرمایه لازم فراهم شده باشد.به علاوه بهتر است برای گسترش وسایل خود عجله به خرج ندهید.همراهان مدار سبز به زودی اهمیت هر یک از آنها را درک کرده و برای خرید نمونه هایی که در لزوم آنها تردیدی نیست، برنامه ریزی خواهند کرد.
آشنایی با وسایل آزمایش و اندازه گیری
فهرست وسایل اندازه گیری اولیه
- مولتی متر(آنالوگ یا دیجیتال با کیفیت خوب)
- اسیلوسکوپ (که بهتر است دو کاناله باشد)همراه با پراب 10×
- مولد سیگنالهای صوتی (با خروجی های سینوسی و مربعی)
- پراب منطقی
- منبع تغذیه DC با ولتاژ متغیر
- مجموعه ای از پایه ها و پرابهای مختلف
فهرست وسایل اندازه گیری اضافی
تمام وسایل فهرست وسایل اندازه گیری اولیه،همراه با موارد زیر :
- شمارنده/فرکانس متر دیجیتال
- آزمایش کننده ترانزیستور
- مولد پالسهای منطقی
- مولد پالس
- فانکشن ژنراتور (مولد موج جاروب)
- دستگاه اندازه گیری توان سیگنال صوتی
- مولد سیگنال رادیویی
- دستگاه اندازه گیری توان سیگنال رادیویی
- مجموعه مورد نیاز برای اندازه گیری اعوجاج
- مجموعه ای از اتصال دهنده ها و آداپتورها
- مجموعه ای از گیره های مخصوص آزمایش آی سی
- آزمایش کننده مدار های منطقی