مادون در لغت به معنای زیر دست و قرمز به معنای هر چه به رنگ خون باشد، است. پس می‌توان گفت كه مادون قرمز اشعه بسیار ریز و قرمز رنگ است.

كشف هرسل اولنگام در ایجاد پدیده‌‌ای كه ما آن را طیف الكترومغناطیسی مینامیم نور مرئی و پرتوهای مادون قرمز دو نمونه اشكال فراوانی از انرژی هستند كه توسط تمام اجسام موجود درز می‌ن و اجرام آسمانی تابانده می‌شوند. مادون قرمز در طیف الكترومغناطیسی دارای محدوده طول موجی بین 0.78 تا 1000 می‌كرو متر است. تنها با مطالعه این تشعشعات است كه می‌توانیم اجرام آسمانی را تشخیص دهیم و تصویری كامل از چگونگی ایجاد جهان و تغییرات آن بدست آوریم. در سال 1800 سر ویلیام هرشل یك نمونه نامرئی از تشعشعات را كشف كرد كه این نمونه دقیقا زیر بخش قرمز طیف مرئی قرار داشت. او این شكل ازتشعشعات را مادون قرمز نامید.

 Greathouse و همكارانش طی مطالعه‌‌ای تاثیر لیزر مادون قرمزرا به انتقال عصبی، عصب رادیال بررسی كردند. زمان تاخیر، دامنه پتانسیل عمل و دما، متغیرهای مورد آزمایش مشاهده نشد.Lynn Snyder وهمكارانش اثر لیزر كم توان هلیوم-نئون را بر زمان تاخیر شاخه حسی عصب رادیال در دو گروه لیزر و پلاسبو بررسی نمودند و مشاهده كردند كه در گروه لیزر، افزایش معنی دارا در زمان تاخیر حسی پس ازبكارگیری لیزر ایجاد گردیده است.

Bas Ford و همكارانش طی مطالعه‌‌ای اثرلیزر كم توان هلیوم-نئون را بر شاخه حسی اعصاب رادیال و مدین بررسی كردند. هیچ اختلاف معنی داری در دامنه پتانسیل عمل، زمان تاخیر و دما ساعد بعد از بكارگیری لیزر مشاهده نشد Baxter و همكارانش افزایش معنی دار در زمان تاخیر عصب مدین بعد ازبكارگیری لیزر گرارش كردند. Low و همكارانش كاهش دما را به دنبال تابش لیزر كم توان مادون قرمز دیدند.

گرمایی كه ما از خورشید یا از یك محیط گرم احساس می‌كنیم،همان تشعشعات مادون قرمز یا به عبارتی انرژی گرمایی است. حتی اجسا می‌ ‌‌كه فكر می‌كنیم خیلی سرد هستند، نیز از خود انرژی گرمایی منتشر می‌سازند (یخ و بدن انسان). سنجش وارزیابی انرژی مادون قرمز ساطع شده از اجرام نجو می‌ ‌‌به علت اینكه بیشترین جذب را دراتمسفر ز می‌ن دارند مشكل است. بنابراین بیشتر ستاره شناسان برای مطالعه انتشار گرما از این اجرام از تلسكوپ های فضایی استفاده می‌كنند.

مادون قرمز در صنعت تولید، پزشکی، و نجوم مورد استفاده قرار می گیرد. که در ادامه به بررسی برخی از آن ها می پردازیم. 

تلسكوپ ها و آشكارسازهایی كه توسط ستاره شناسان مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز از خودشان انرژی گرمایی منتشر می‌سازند. بنابراین برای به حداقل رساندن این تاثیرات نامطلوب و برای اینكه بتوان حتی تشعشعات ضعیف آسمانی را هم آشكار ساخت، اخترشناسان معمولا تلسكوپ ها و تجهیزاتخود را به درجه حرارتی نزدیك به 450?F، یعنی درجه حرارتی حدود صفر مطلق، می‌ رسانند. مثلا در یك ناحیه پرستاره، نقاطی كه توسط نور مرئی قابل رویت نیستند، بااستفاده از تشعشعات مادون قرمز بخوبی نشان داده می‌شود. همچنین مادون قرمز می‌تواند چند كانون داغ و متراكم را همره با ابرهای از گاز و غبار نشان دهد. این كانون ها شامل مناطق پرستاره‌‌ای هستند كه در واقع می‌توان آنها را محل تولد ستاره‌‌ای جدید دانست. با وجود این ابرها، رویت ستاره‌‌های جدید با استفاده از نور مرئی به سخت یا مكان پذیر است.

اما انتشار گرما باعث آشكار شدن آنها در تصاویر مادون قرمز می‌شود. اختر شناسان با استفاده از طول موج های بلند مادون قرمز می‌توانند به مطالعه توزیع غبار در مراكزی كه محل شكل گیری ستاره‌‌ها هستند، بپردازند. با استفاده از طول موج های كوتاه می‌توان شكافی در می‌ان گازها و غبارهای تیره و تاریك ایجاد كرد تابتوان نحوه شكل گیری ستاره‌‌های جدید را مورد مطالعه قرار داد. فضای بین ستاره‌‌ای دركهكشان راه شیری ما نیز از توده‌‌های عظیم گاز و غبار تشكیل شده است. این فضاهای بینستاره‌‌ای یا از انفجارهای شدید نواخترها ناشی شده‌‌اند و یا از متلاشی شدن تدریج یلایه‌‌های خارجی ستاره‌‌هایی جدید از آن شكل می‌گیرند. ابرهای بین ستاره‌‌ای كه حاوی گاز و غبار هستند، در طول موج های بلند مادون قرمز خیلی بهتر آشكار می‌شوند (100برابر بیشتر از نور مرئی).

اخترشناسان برای دیدن ستاره‌‌های جدید كه توسطاین ابرها احاطه شده‌‌اند، معمولا از طول موجهای كوتاه مادون قرمز برای نفوذ درابرهای تاریك استفاده می‌كنند. اخترشناسان با استفاده از اطلاعات بدست آمده ازماهوارهای نجو می‌ ‌‌مجهز به مادون قرمز صفحات دیسك مانندی از غبار را كشف كردند كه اطراف ستاره‌‌ها را احاطه كرده‌‌اند. این صفحات احتمالا حاوی مواد خا می‌ ‌‌هستند كه تشكیل دهنده منظومه‌‌های شمسی هستند. وجود آنها خود گویای این است كه سیاره‌‌ها درحال گردش حول ستاره‌‌ها هستند.

اگر نگاه دقیق و عل می‌ ‌‌به یك طیف الكترومغناطیسی بیندازیم، می‌بینیم كه از یك طرف طیف تا سوی دیگر آن، انواع تشعشعات و پرتوها براساس طول موج و فركانس‌‌های مختلف قرار دارند، از آن جمله می‌توان به تشعشعات گاما،اشعه ایكس، ماورای بنفش، نور مرئی، مادون قرمز و امواج رادیویی اشاره كرد. هركدام از این پرتوها و تشعشعات همگام با پیشرفت بشر، به نوبه خود چالش‌‌هایی را درز می‌نه‌‌های عل می‌ ‌‌پدید آورده‌‌اند كه در اینجا علاوه بر كاربرد مادون قرمز در شاخه ستاره شناسی، اشاره‌‌ای به كارآیی چشمگیری این پرتو در رشته پزشكی خواهیم داشت.

بكاربردن گرما یكی از متداولترین روشهای درمان فیزیكی است. از موارد استعمال درمانی مادون قرمز موارد زیر را می‌توان ذكر كرد. 

با وجود حرارت ملایم، كاهش درد به احتمال زیاد بواسطه اثرتسكینی بر روی پایانه‌‌های عصبی، حسی، سطحی است. همچنین به علت بالا رفتن جریانخون و متعاقب آن متفرق ساختن متابولیت ها و مواد دردزای تجمع در بافتها، درد كاهش می‌یابد.

تابشاین اشعه راه مناسبی برای درمان اسپاسم و دستیابی به استراحت عضلانی می‌باشد.

افزایش خون رسانی

در درمان زخم های سطحی و عفونته ای پوستی، برای اینكه فرآیند تر می‌م به خوبی انجام گیرد، بایدبه مقدار كافی خون به ناحیه مورد نظر برسد و در صورت وجود عفونت نیز افزایش گردشخون سبب افزایش تعداد گلبول های سفید و كمك به نابودی باكتری ها می‌كند. از این پرتو می‌توان برای درمان مفصل آرتوریتی و ضایعات التهابی نیز استفاده كرد.

از مهمترین كابردهایتشخیصی آن می‌توان توموگرافی را نام برد. اصطلاح ترموگرافی به عمل ثبت و تفسیرتغییراتی كه در درجه حرارت سطح پوست بدن رخ می‌دهد، اطلاق می‌شود. تصویر حاصل از اینروش كه توموگرام نا میده می‌شود، بخش الگوی حرارتی سطح بدن را نشان می‌دهد. درتوموگرافی، آشكار ساز، تشعشع حرارتی دریافت شده توسط دوربین را به یك سیگنال الكترونیكی تبدیل می‌كند و سپس آن را علاوه بر تقویت بیشتر، پردازش می‌كند تا اینكه یك صفحه كاتودیك مثل مونیتور تلویزیون آشكار شود.

تصاویر بدست آمده به صورتسایه‌‌های خاكستری رنگ می‌باشند، بدین معنی كه سطوح سردتر به صورت سایه‌‌های خاكستریروشن دیده می‌شوند و در نوع رنگی آن نیز نواحی گرم، رنگ قرمز و نواحی سرد، رنگروشن خواهند داشت. درجه حرارت پوست بدن در نتیجه فرآیندهای فیزیكی، فیزیولوژیك طبیعی یا بیماری تغییر می‌كند. از این خاصیت تغییر گرمایی در عضوی خاص یا در سطح بدنبرای آشكارسازی یك بیماری استفاده می‌شود كه مهمترین آن ها به قرار زیر است.

بیماری پستان:‌‌ وسیع ترین جنبه كاربردی توموگرافی در آشكار سازی سرطان های پستانی است.

زیرا روشی كاملا مطمئن و بدون آزار است از پرتوهاییونیزان استفاده نمی‌شود. روشی كاملا سریع، راحت و ارزان است. به دلیل بی ضرر بودن از قابلیت تكراری بسیار زیادی برخوردار است.

چون جفت از فعالیت بیولوژیكی زیادی برخوردار است. درجه حرارت حاصله در این محل بطور قابل ملاحظه‌‌ای ازبافت های اطراف بیشتر است. پس می‌توان از توموگرافی برای تعیین محل جفت استفاده كرد.

از طرف ديگرخطرهايي نيز در استفاده از مادون قرمز وجود دارد كه ميتوان به سوختگي الكتريكي (دراثر اتصال بدن به مدارات الكتريكي دستگاه) سر درد، توليد ضعيف در بيمار و آسيب به چشم ها در اثر تابش مستقيم پرتو اشاره كرد.