آشنایی با اصطلاحات شبکه های برق

خط انتقال

دیسپاچینگ

مركز كنترل پستهای انتقال و نیروگاهها میباشد.(ثبت وقایع ایستگاهها،فرمان قطع و وصل ،روئیت مقادیر (جریان و ولتاژو...)).از وظائف آنهاست

دیزلخانه

جهت تامین مصرف داخلی پست در زمانی كه پست بی برق شده باشد

دیفکت

در صورت به وجود آمدن اشكالی در تجهیزات جهت رفع عیب آن این برگ تكمیل و به گروه تعمیرات ارجاع داده می شودتا رسیدگی گرددو رفع عیب شود.

رادیاتور ترانس

مخزنی است که در آن آب یا روغن در حال گردش وجود دارد که در اثر گردش دررادیاتورآب یا روغن خنک شده و باعث خنك شدن ترانس می شود.

راکتور

به منظور کاهش ولتاژ شبکه در مواقع افزایش ولتاژ شبکه (غیر عادی شدن ولتاژ) از راکتورها که جذب کننده بار راکتیو هستند استفاده می گردد.( جهت کاهش ولتاژ).

رله استند بای

وقتی که یک اتصال زمین بر روی فیدرهای خروجی باقیمانده و حفاظت فیدرهای مذکور عمل نکند این رله به عنوان پشتیبان حفاظت ها عمل کرده وفرمان قطع را به طرف اولیه و ثانویه ترانس داده و باعث خارج شدن ترانس
می شود.

رله بوخهلتس

این رله بین مخزن ترانس و کنسرواتور نصب می گردد. در اتصالی های شدید داخلی ترانس گازهای زیاد همراه با جهش روغن ایجاد شده که فشار حاصله در رله بوخهلتس باعث عملکرد رله و تریپ ترانس می شود.

رله تانک پروتکشن

برای حفاظت ترانس در مقابل اتصالی با بدنه از آن استفاده می شود.

رله جریان زمین

رله ای است که مانند رله جریان زیاد عمل می کند و اتصالیهای فاز به زمین را تشخیص داده و عمل می کند.

رله جریان زیاد

وقتی که جریان ورودی رله از ستینگ آن بالاتر رود این دستگاه بدون تاخیر فرمان لازم را صادر می کند.

رله جهتی

از جنس رله های توانی می باشند که بر اساس زاویه بین بردارهای ولتاژ وجریان عمل می کند.مانند رله جریان توان که برای جلوگیری کردن از موتوری شدن ژنراتور به کار می رود.

رله حفاظتی

دستگاهی که به طور خودکار جهت تشخیص خطا در شبکه، حس کردن خطا،نشان دادن خطا وفرمان جدا کردن بخش معیوب بکار می رود.

رله دیستانس

از لحاظ هر پست هر نقطه از شبکه دارای یک امپدلنس می باشد.که با به وجود آمدن خطا جای این نقاط در صفحه جابجا می شود باشناسایی جابجایی این نقاط می توان به خطا پی برد وآن را شناسایی کرد.این رله معمولا دارای سه ناحیه عملکرد می باشدو بر روی خطوط انتقال نصب میگردد و نقطه اتصالی بوجود آمده بر روی خط را مشخص می نماید

رله دیفرانسیل

با نمونه برداری از جریانهای دو طرف ناحیه حفاظت شده و مقایسه آن با یک مقدار مشخص شده می تواند خطا را شناسایی و فرمان لازم را صادر کند.

رله ریكلوزر

این رله بر روی خطوط نصب میگردد تا درهنگام قطع در صورتی كه علت قطع گذرا و لحظه ای بوده بعد از مدت زمان تعریف شده روی آن فرمان وصل را به صورت اتوماتیك صادرنماید.

رله فشار شكن

در صورتیكه فشارروغن یا گاز از حد تعریف شده بیشتر شود این رله باعث تخلیه اضافه فشار می شود.

رله های توانی

این رله ها بر اساس توان عمل می کنند به عنوان مثال رله هایی که جهت توان را اندازه گیری می کنندیا رله هایی که توان اکتیو و راکتیو را اندازه گیری می کند.

رله کمبود ولتاژ

این رله هنگامی عمل می کند که ولتاژاز مقدار نامی پایین تر بیاید. معمولا آن را روی 80% مقدار نامی تنظیم می کنند.

یونر سر خط

جهت باز كردن خط از پست در صورتی كه جریان از روی خط برداشته شده باشد و بریكر در ایستگاه مربوطه قطع باشد.

یونر

کلید قدرتی است که برای قطع و وصل ولتاژبه کار می رود این کلید نمی تواند جریان برق را در زیر بار قطع کند.

یونر ارت

به منظور ایمنی افرادی که روی خط انتقال و تجهیزات پست کار می کنند و همچنین تخلیه بارهای باقی مانده روی خطوط در ابتدای خطوط وپست های فشار قوی از یونر ارت استفاده می شود.

یونر بای پاس

یونری است كه برای ارتباط بین دو باس بار از آن استفاده می کنند.

سیستم خنک کنندگی ترانس

جهت کاهش درجه حرارت ترانس ها و افزایش بازدهی و راندمان ترانسها از سیستم خنک کنندگی مختلفی بسته به قدرت و نوع ترانسها به کارگرفته می شود

سیلیکاژل

جهت جلو گیری از نفوظ رطوبت به ترانس ها از سنگ سیلیکاژل استفاده می شود در حالت عادی رنگ آن آبی می باشد و در صورت تغییر رنگ آن باید تعویض گردد.

شین یا باس بار

تمام سیم ها و کابل های یک نیروگاه یا ایستگاه که ولتاژ مساوی دارند با یک شمش یا باسبار در هر فاز به هم متصل می شوند و سپس با تبدیل ولتاژتوسط ترانسفورماتور به ولتاژدیگر تبدیل و به باسبارهای دیگر منتقل می شود.

صفحات هم پتانسیل

شبكه های آهنی هستندكه زیر پای اپراتورها در بعضی نقاط مانند زیر یونرها و بریكرها برای از بین بردن ولتاژ تماس مورد استفاده قرار می گیرد.

صفحه آلارم

صفحه ای است که دارای چراغهایی در هر خانه است که در آن عملکر رله ها و تجهیزات حفاظتی نشان داده می شود و به محض عمل کردن رله چراغ مربوط به آن رله در صفحه آلارم روشن می شود.

ضریب قدرت

ضریب قدرت یا كسینوس فی ،كسینوس زاویه بین بردار توان اكتیو و توان ظاهری می باشد.

فاز متر

وسیله است که دارای لامپ مخصوص می باشد و با تماس با خطوط انتقال با روشن یا خاموش شدن این لامپ می توان به برقدار یا بی برق بودن خط پی برد.

فالت رکوردر

دستگاهی است که برای ثپت کردن خطاهای به وجود آمده ازآن استفاده می شود.این دستگاه خطا ها را به صورت نموداری ثبت می كند.

فایر باکس

شامل یک جعبه می باشد جهت اتفا حریق که در داخل آن یک قرقره بزرگ و یک سر لوله با تعداد معینی لوله نواری در اندازه 20 متری وجود دارد این جعبه به صورت عمودی یا افقی نصب می شود.و بهترین فاصله برای نصب ان در داخل از کف تقریبا 70 سانتی متر است.

فرکاس متر

برای اندازه گیری فرکانس شبکه از فرکانس متر استفاده می شود.این دستگاه به صورت موازی در مدار نصب می شود واحد فرکانس هرتز می باشد.

فرکانس

تعداد سیکل های صورت گرفته را در مدت زمان یک ثانیه فرکانس گویند. واحد فرکانس هرتز می باشد

فن ترانس

وسیله ای است که جهت خنک کردن سیم پیچ ترانس ازآن استفاده می شود و به دو صورت اتوماتیک و دستی در مدار قرار می گیرد.

قدرت نامی ترانس

قدرت اسمی ترانس مساوی حاصل ضرب جریان ثانویه اسمی و ولتاژ ثانویه اسمی می باشد. مقادیر استاندارد قدرت اسمی عبارتند از 2.5-5-10-15-30

كارت حفاظت دستگاه

كارتی كه برای حفظ دستگاه از آسیب بیشتر وپایداری شبكه برق و جلوگیری از صدمات جنبی مورد استفاده قرار می گیرد.كاربرد آن در زمانی است كه مسئول ایستگاه وضعیت نا مطلوبی را مشاهده كند،برای جلوگیری از صدمات بیشتر این كارت صادر می شود و بر روی كلید قطع و وصل تجهیز قرار می گیرد.

كارت حفاظت شخصی

كارتی كه برای صدور آن عملیات بی برق شدن و جداسازی صورت می گیرد،درنتیجه این عملیات محیط كار ایمن می شود. مورد كاربرد آن زمانی است كه گروههای تعمیراتی تصمیم به تعمیر بخشی از سیستم را می گیرندبا تكمیل كارت با هماهنگی امورهای ذیزبط بدون انرژی برق گردیده و با حصاركشی تحویل گروه متقاضی می گردد.

گراند سیار

در مواقعی مانند کار گروه تعمیرات بر روی خطوط بعد از بی برق کردن خط ها، جهت اطمینان از بی برق بودن خط و تخلیه بار های الکتریکی احتمالی به زمین از گراند سیار استفاده می کنند.

گیج روغن

برای نشان دادن سطح روغن ترانس از این دستگاه که بر روی ترانس نصب است استفاده می شود.

لاین تراپ

این دستگاه سیم پیچ قطوری است که با یک خازن موازی شده است و در داخل سیم پیچ استوانه شکل قرار دارد و با آن موازی است و چون خازن با سیم پیچ موازی می باشد فقط در یک فرکانس خاص بنام فرکانس تشدید جریان مینیمم می شود.اگر مقدار سلف و خازن را طوری انتخاب کنیم که فرکانس تشدید روی فرکانس کاربر بیفتد، آنوقت سیگنال های مخابراتی چون جریان خیلی کم می شود نمی تواند وارد پست شودولی برق فشار قوی (50 هرتز) چون جریانش خیلی بالا است وارد پست می شود.

مقره

برای اتصال هادی های خطوط انتقال به دکل های که دارای ولتاژ زیادی نسبت به بدنه دکل و نسبت به یکدیگر می باشند از وسایل مجزا کننده استفاده می شود.که این وسایل عمدتا به صورت مقره استفاده می شود.

پاور آنالایزر
دستگاهی است که برای اندازه گیری ولتاژ،جریان،بار اکتیو،راکتیو ،فرکانس و....استفاده می شود.

نسبت تبدیل

كمیت الكتریكی كه برای تبدیل ولتاژ یا جریان به مقادیر كمتر یا بیشتر مورد نظر مورد استفاده قرار می گیرد.

نمراتور برقگیر

سنجش تعداد عملکرد برق گیر را نشان می دهد که به منظور تخمین باقی مانده عمر برقگیر و تعیین محل عبور خط از نظر تعداد دفعات رعد و برق و اضافه ولتاژها از آن استفاده می شود.

هرتز

واحد اندازه گیری فرکانس هرتز می باشد

وات

واحد اندازه گیری توان اکتیو می باشد.

وات متر

برای اندازه گیری توان حقیقی یا اکتیو از وات متر استفاده می شود.وات متر یک سیم پیچ جریان که به طور سری در مدار قرار می گیرئ و در یک سیم پیچ ولتاژ که به صورت موازی در مدار قرار می گیرد، می باشد.

ولت

واحد اندازه گیری ولتاژ می باشد

ولت متر

برای اندازه گیری ولتاژ، باید ولت متر را به صورت موازی با آن قرار داده، در صورتی که بخواهیم ولتاژ شبکه را در تابلو اندازه گیری کنیم بایستی دو سر ولت متر را در شبکه فشار ضعیف به شین های مورد نظر و در مورد شبکه های فشار قوی از طریق ثانویه ترانس ولتاژها به ولت متر اتصال دارد.

ولتاژ یا جریان نامی

حداكثر ولتاژ یا جریانی است كه در حالت كار نرمال سیستم به شبكه اعمال شده و تجهیزات می توانند به طور دائم آن را تحمل نمایند.

کابل

هر نوع هادی که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور داده و توسط مداری از محیط اطراف خود عایق شده باشد بطوریکه ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین برابر صفرو سطح سیم یا هادی نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد کابل نامیده می شود.

کارت احتیاط

كارتی است كه برای صدور آن عملیات بی برق شدن وجداسازی صورت نمی گیرد،در نتیجه هیچ حفاظتی را تضمین نمی كند.كاربرد آن در شرایطی است كه گروههای یی در كنار خطوط گرم می خواهند مشغول به كار شوند این كارت توسط متقاضی از ایستگاه درخواست می شود و مفهوم آن اینست كه اگر حین كار گروه در طول خط،كلید خط در ایستگاه قطع شد كلید خط در ایستگاه بدون هماهنگی با متقاضی صدور كارت نباید وصل گردد.

کارت فرم ضمانتنامه

كارتی كه برای صدور آن عملیات بی برق شدن و جداسازی صورت می گیرد، درنتیجه این عملیات محیط كار ایمن و تضمین می شود.كاربرد این كارت زمانی است كه گروههای تعمیراتی تصمیم به تعمیربخشی از سیستم را می گیرند. بعد از تكمیل كارت این بخش با هماهنگی امورهای ذیربط و بدون انرژی نمودن قسمت های الكتریكی و غیر فعال نمودن قسمت های مكانیكی و با حصار كشی و قفل به تجهیزات تحویل گروه متقاضی می شود.

کسینوس فی متر

جهت انتقال جریان برق،جهت تبادل اطلاعات و جهت تبادل پیام با نصب سیستم PLC در نیروگاه ها و کارخانجات بزرگ باید ضریب قدرت مدار تحت کنترل باشد که برای اندازه گیری آن از کسینوس فی متر استفاده می شود.این دستگاه دارای دو سیم پیچ متحرک و یک سیم پیچ ثابت می باشد.سیم پیچ ثابت سر راه جریان و سیم پیچ های متحرک به صورت موازی در مدار قرار می گیرند.