در بین دستگاه های مختلف اندازه گیری که امروزه در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند اندازه گیری ها یا همان دستگاه های اندازه گیری الکتریکی نقش مهمتر و وسیعتری را دارا می باشند. دلیل این امر آن است که دستگاه های اندازه گیری الکتریکی قادرند کمیت های فیزیکی را که قابل رؤیت نیستند از روی اثرات ناشی از آن ها مشخص نمایند. به همین جهت در این پژوهش ابتدا در مورد دستگاه های اندازه گیری الکتریکی و طریقه کاربرد و نحوه کارکرد و ساختار داخلی آن ها در اندازه گیری کمیت های مختلف الکتریکی بحث می کنیم . اما قبل از وارد شدن به مباحث، لازم است که با بعضی از مفاهیم مورد استفاده در دستگاه های اندازه گیری آشنا شویم.

اندازه گیری عبارت است از مقایسه یک کمیت مجهول با مقداری معلوم از همان کمیت که اصطلاحاً واحد نامیده می شود. واحدهای استاندارد که برای هر کمیت از اندازه گیری ها تعیین می گردد بر طبق قراردادهای بین المللی تعیین شده و مقداری را که ما از هر اندازه گیری به دست می آوریم نشان می دهد که مقدار اندازه گیری شده در واقع چند برابر مقدار واحد آن کمیت است.

بر طبق تعریف حدود اندازه گیری یا رنج در یک دستگاه اندازه گیری عبارت است از ماکزیمم مقداری را که یک دستگاه اندازه گیری می تواند مورد اندازه گیری قرار دهد که در بیشتر موارد بیشترین عددی است که بر روی یک دستگاه اندازه گیری نوشته شده است.

به یک وسیله اندازه گیری به همراه کلیه وسایل و متعلقاتی که همراه آن است  به طور کلی دستگاه اندازه گیری می گویند. هر چند اگر متعلقات آن از یکدیگر به صورت جدا قرار داشته باشند.

کمیت های مختلف الکتریکی را می توان به طور کلی از دو طریق مستقیم و غیر مستقیم مورد اندازه گیری قرار داد. منظور از روش اندازه گیری به روش مستقیم آن است که برای اندازه گیری یک مقدار از کمیت مورد نظر از دستگاه اندازه گیری مخصوص آن که کمیت مورد نظر از دستگاه اندازه گیری مخصوص آن است که کمیت مورد نظر را اندازه گیری می کند استفاده کنیم و مستقیماً پس از وصل دستگاه اندازه گیری به کمیت مورد نظر مقدار آن کمیت را بخوانیم . به عنوان مثال برای اندازه گیری مقدار ولتاژ در یک مدار می توانیم مستقیماً از یک دستگاه اندازه گیری ولت متر استفاده کرده و پس از وصل آن به مقدار ولتاژ را به دست آوریم. که به این روش اندازه گیری اصطلاحاً روش اندازه گیری مستقیم می گویند. در مواردی که دستگاه اندازه گیری مخصوص جهت اندازه گیری یک کمیت مورد نظر در اختیار نباشد می توان با استفاده از دستگاه های اندازه گیری دیگر که در دسترس است کمیت های دیگر مدار را مورد اندازه گیری قرار داد و سپس با استفاده از روابطی که بین کمیت مجهول و دیگر کمیت های مورد اندازه گیری وجود دارد و با استفاده از فرمول و رایطه مخصوص به آن کمیت مورد نظر را مورد اندازه گیری قرار داد که به این روش، روش غیر مستقیم در اندازه گیری گفته می شود.

دستگاه های اندازه گیری که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند از تنوع و گوناگونی بسیار بالایی برخوردارند. ولی می توان تمامی آن ها را به طور کلی به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم بندی نمود. تفاوت دو دستگاه اندازه گیری فوق در مشخصه نشان دهنده آن هاست. در دستگاه های اندازه گیری آنالوگ تغییرات نشان دهنده به صورت پیوسته و پشت سر هم است. یعنی در این دستگاه ها برای نمایش یک مقدار مشخص قسمت نشان دهنده دستگاه اندازه گیری یا در بعضی موارد همان عقربه نشان دهنده از مقدار صفر شروع به حرکت کرده و پس از گذشتن از روی مقادیر مختلف مثلاً به مقدار مورد نظر ۵ می رسد. اما در دستگاه های اندازه گیری دیجیتال تغییرات نشان دهنده به صورت پله ای می رسد. اما در دستگاه های اندازه گیری دیجیتال تغییران نشان دهنده که در اکثر موارد رقمی می باشد به طور ناپیوسته و پله ای مثلا مقدار ۵ را نشان می دهد. در بیشتر موارد می توان چنین استنباط کرد که نشان دهنده دستگاه های آنالوگ غالباً به صورت عقربه یا شعاع نورانی می باشد. ولی نشان دهنده دستگاه های دیجیتال غالباً از یک شمارنده دیجیتالی تشکیل می گردد. شایان ذکر است که امروزه با وجود پله ای بودن تغییرات در دستگاه های دیجیتال نسبت به دستگاه های اندازه گیری آنالوگ، با ساخت دستگاه های دیجیتال با اجزا الکترونیکی بسیار دقیق، این دستگاه ها دارای دقت بسیار بالایی هستند که در بیشتر موارد دستگاه های آنالوگ قادر به مقایسه با آن ها از نظر دقت نیستند. اما این بدان معنی نیست که دستگاه های دیجیتال همواره دقیقتر از دستگاه های آنالوگ هستند. دستگاه های اندازه گیری آنالوگی نیز وجود دارند که در آن ها از اجزاء الکترونیکی کمک گرفته شده است و به همین جهت نیز دارای دقت بالاتری هستند. اما به خاطر پیچیدگی و طریقه کاکرد آن ها کمتر در اندازه گیری های معمولی از آن ها استفاده می شود و در مقابل به دلیل ارزانی نسبی و دقت مناسب استفاده از دستگاه های دیجیتال رشد روزافزونی یافته است و چه بسا به دلایل فوق روزی برسد که جای دستگاه های آنالوگ را کاملاً بگیرند.

بشر همواره درصدد آن بوده است که به اندازه گیری دقیق و عاری از خطا دست یابد اما تا کنون نتوانسته است به این مهم دست یابد. زیرا به دلیل کامل نبودن عوامل سنجش هر اندازه گیری دارای خطا است. منابع ایجاد و اتفاق افتادن خطا به طور کلی عبارتند از :

به همین جهت اگر از یک دیدگاه کلی به موضوع نگاه کنیم می توانیم خطاها را به دو دسته کلی تقسیم نماییم:

1. خطاهای اتفاقی
2. خطاهای سیستماتیک

خطاهای اتفاقی

این نوع خطاها از هیچ قانونی خاصیت تبعیت نمی کنند و به صورت کاملاً نامشخص روی می دهد که موجب ناکارآمدی و عدم اطمینان کافی در نتیجه اندازه گیری می گردد. این خطا به دلایلی روی می دهد که عبارتند از استفاده غلط شخص از یک دستگاه اندازه گیری، بی دقتی شخص اندازه گیر در خواندن کمیت مورد اندازه گیری ناشی می شود که علت آن هم بکارگیری افراد ناطلع و آموزش ندیده از یک دستگاه اندازه گیری مشخص و معین است .

این خطاها نیز از عوامل متعددی ناشی می شود که یکی از این عوامل ناشی از کیفیت و سیستم بکار گرفته شده در هر دستگاه اندازه گیری الکتریکی است. برای بهتر روشن شدن این موضوع می توان از خطاهای جریان فوکو و خطاهای فرکانسی و خطاهای ناشی از حوزه های الکترومغناطیسی و الکتریکی و خطاهای حرارتی و … نام برد. همان طورکه از نام خطاهای فوق مشخص می شود این نوع از خطاها برخاسته از وسایل و تجهیزات داخلی به کار رفته در یک دستگاه اندازه گیری است و شخص اپراتور، یا کابر از دستگاه اندازه گیری نقشی در ایجاد و یا کاهش آن ندارد. فقط با بکارگیری روش های مناسب در ساخت دستگاه های اندازه گیری و بکار بردن کیفیت بالاتری از قطعات توسط سازندگان این نوع از وسایل می توان سبب کاهش ایجاد خطا گردید. اما همواره باید این نکته را مدنظر قرار داد که هر چه دستگاه اندازه گیری ساخته شده دارای کیفیت و مشخصات بالاتر و دقیق تری باشد باز هم نمی توان خطای آن را از بین برد و به صفر رساند .

خطای مطلق طبق تعریف عبارت است از اختلاف مابین مقدار اندازه گیری شده با مقدار حقیقی یا واقعی کمیت مورد سنجش یا به بیان دیگر خطای مطلق حاصل تفریق مقدار اندازه گیری شده و مقدار واقعی می باشد.

به طور کلی عبارت است از مقدار خطایی که برای اندازه گیری هر واحد از کمیت مورد اندازه گیری به طور متوسط روی می دهد. خطای نسبی از حاصل تقسیم مقدار خطا به مقدار واقعی به دست می آید .

در دستگاههای اندازه گیری مختلف جهت بوجود آوردن حرکت به منظور نمایش مقدار اندازه گیری شده از روش های مختلفی استفاده می گردد که به آن روشهای متفاوت که جهت ایجاد حرکت استفاده می گردد مکانیزم دستگاه اندازه گیری گفته می شود. به طور کلی می توان گفت که مکانیزم عبارت است از قسمت هایی از یک دستگاه اندازه گیری که در بوجود آمدن حرکت مستقیماً دخالت دارد. دستگاه های مختلف اندازه گیری بسته به موارد کمیت مورد سنجششان دارای مکانیزم های مختلفی نیز هستند ولی در همه آن ها می توان گفت که بر اساس تاثیر میدان های مغناطیسی مختلف بر روی هم کار می کنند که می تواند این میدان ها ناشی از یک آهنربای دائم و یا آهنربای الکتریکی باشد. البته در موارد نادری هم از اثر میدانهای الکتریکی و یا اثرات ناشی از حرارت جهت ایجاد حرکت در عضو متحرک دستگاه اندازه گیری استفاده می شود. نامگذاری دستگاههای اندازه گیری مختلف بسته به مکانیزم داخلی آنها می باشد که برخی از این مکانیزم ها که کاربرد ببیشتری دارند به شرح زیر  می باشند:

• مکانیزم آهنربای دائم یا قاب گردان
• مکانیزم آهن نرم گردان
• مکانیزم الکترودینامیکی
• مکانیزم الکترواستاتیکی
• مکانیزم اندوکسیونی
• مکانیزم حرارتی

اجزا مختلف تشکیل دهنده دستگاه های اندازه گیری در بیشتر موارد با اندک تفاوتی مشابه به هم هستند.

قسمت متحرک در دستگاه اندازه گیری متصل به محوری می باشد که نوک آن به صورت مخروطی شکل است و بر روی یاتاقان هایی که معمولا جهت کم کردن نیروهایی اصطکاک از جنس یاقوت و عقیق و یا برنزی ساخته می شود قرار داده می شود. همچنین شایان ذکر است که این یاتاقان ها را تا حدی که امکان داشته باشد به صورت صاف و صیقلی تراش می دهند تا نیروی اصطکاکی حاصل از محور متحرک و یاتاقان به حداقل ممکن خود برسد . همچنین جنس محور متحرک معمولا از فولاد آبدیده ساخته می شود تا حد ممکن در اثر کارکرد مداوم دچار خوردگی و آسیب دیدگی نگردد. شکل فوق چگونگی تماس محور مشترک و یاتاقان را به طور نمونه نشان می دهد.

همان طور که در ابتدای بحث مکانیزم ها گفته شده هر وسیله اندازه گیری با توجه به هر نوع مکانیزم به کار رفته در داخل آن یک گشتاور محرک ایجاد می کند که اندازه و شدت این گشتاور محرک بستگی  به کمیت الکتریکی مورد سنجش دارد. هر چه این مقدار بیشتر باشد حرکت گشتاور چرخشی آن نیز می باشد. حال اگر در مقابل این گشتاور چرخشی محرک نیروی مقاومی وجود نداشته باشد قسمت متحرک دستگاه اندازه گیری فوق نمی ایستد و به این ترتیب مقدار کمیت مورد اندازه گیری مشخص نمی شود. به بیان دیگر در چنین حالتی هر کمیت الکتریکی مورد اندازه گیری مشخص نمی شود. به بیان دیگر در چنین نیروی مقاومی در برابر خود باعث انحراف عقربه تا آخرین حد ممکن خود ندیدن هیچ نیروی مقاومی در برابر خود باعث انحراف عقربه تا آخرین حد ممکن خود می شود و در چنین حالتی فقط می توان به وجود کمیت الکتریکی مورد اندازه گیری در مدار پی برد و مقدار آن را نمی توان مشخص کرد. پس با توجه به مطالب گفته شده مشخص می شود که باید در برابر گشتاور چرخشی محرک حاصل از کمیت الکتریکی دستگاههای اندازه گیری به وسیله نیروی یک فنر مارپیچ ایجاد        می شود. با ادامه حرکت قسمت متحرک مقدار گشتاور مقاوم حاصل از فنر نیز زیاد می گردد. و بالاخره درجایی که مقدار این دو گشتاور محرک و مقاوم با هم برابر شد عقربه متحرک از حرکت باز می ایستد . میزان نیروی مقاوم فنر متناسب با تغییر شکل آن است بنابراین اگر گشتاور مقاوم را با نشان دهیم این گشتاور مقاوم با زاویه انحراف عقربه که با نمایش داده می شود متناسب خواهد بود.

یکی دیگر از وسایل مورد نیاز در هر دستگاه الکتریکی استفاده از خفه کن می یاشد. زیرا همان طور که می دانیم عضو متحرک دستگاه اندازه گیری پس از حرکت جهت نشان دادن یک کمیت مورد سنجش خاص دارای اینرسی بوده و در ابتدا بیش از حد منحرف می گردد و سپس مجدداً به عقب باز می گردد . در حقیقت عقربه جهت نشان دادن یک مقدار خاص از کمیت مورد اندازه گیری در ابتدا مرتب در حواشی مقدار مورد نظر می ایستد. از آنجایی که طبق استاندارد در دستگاه های اندازه گیری زمان ایست نباید بیش از ۴ ثانیه گردد نیاز به وسیله ای است که حداکثر در ظرف مدت زمان فوق حرکت نوسانی دستگاه اندازه گیری فوق را متوقف نماید که جهت جلوگیری از این نوسانات و به منظور آرام کردن حرکت عقربه از خفه کن یا ترمز استفاده می شود. همچنین استفاده از ترمز یا خفه کن موجب می گردد که عقربه در زمان برگشت به روی صفر با سرعت کمتری به سمت چپ دستگاه اندازه گیری برگردد و از آسیب دیدن عقربه در سرعت زیاد به هنگام برگشتن و برخورد به پین سمت چپ دستگاه اندازه گیری صدمه نبیند. خفه کن ها در دستگاه های اندازه گیری از نظر ساختمان و طرز کار دارای انواع مختلفی هستند که به صورت زیر می باشند.

1. خفه کن بادی
2. خفه کن فوکو یا جریان گردابی
3. خفه کن با سیم پیچی گردان

همان طور که می دانیم هر دستگاه اندازه گیری نیاز به قسمتی جهت نشان دادن کمیت مورد سنجش خود دارد. قسمت درجه بندی یا نشان دهنده هر دستگاه اندازه گیری در دقت اندازه گیری بسیار موثر است. به همین جهت از عقربه های مختلفی مانند عقربه های نیزه ای ، میله ای ، و نیزه ای کاردی جهت نمایش کمیت های مختلف مورد سنجش استفاده می گردد. با توجه به دستگاه های اندازه گیری مختلف جنس این عقربه ها بسیار سبک انتخاب می گردد و به همین جهت اکثراً از فلز آلومنیوم که نسبت به سایر انواع فلزات سبک تر است استفاده می گردد. اگر دستگاه اندازه گیری با دقت زیاد در نظر باشد اغلب از عقربه های نیزه ای کاردی استفاده می گردد . انتهای این عقربه ها کاردی شکل است و بر روی صفحه مدرج زیر آن یک آینه تعبیه گردیده است.

به همین جهت در موقعی که قصد قرائت یک کمیت مورد اندازه گیری را داریم باید طوری به صفحه مدرج نگاه کنیم که عقربه و تصویر آن در آینه کاملاً بر هم منطبق باشند. شایان ذکر است که در دستگاههای حساس برای نشان دادن مقدار مورد اندازه گیری شده از اشعه نورانی به عنوان عقربه استفاده می شود و طرز کار آن به این صورت است که بر روی قسمت متحرک این نوع دستگاه های اندازه گیری یک آینه کوچک قرار داده شده است و یک شعاع نورانی که به وسیله یک لامپ و یک عدسی متمرکز کننده ایجاد می گردد و یک شیشه که در روی آن یک خط سیاه رسم گردیده است بر روی آینه تابیده می شود و از آنجا بر روی صفحه مدرج منعکس می شود با توجه به این که زاویه اشعه تابیده شده برابر با زاویه برگشت آن است در نتیجه اشتعه نورانی توسط تصویری که از خط سیاه رنگ بر روی قسمت مدرج ایجاد می گردد مشخص می شود.

در اکثر دستگاههای اندازه گیری قسمت مدرج از سمت چپ به راست درجه بندی شده است. دستگاه های اندازه گیری که دارای صفحه ای مدرجی به شکل دایره هستند در جهت حرکت عقربه های ساعت مدرج و عددگذاری می شوند. در بعضی از موارد دستگاه های اندازه گیری به دلیل استفاده از حدود اندازه گیری متفاوت در قسمت مدرج دارای تقسیم بندی های متفاوتی نیز هستند. این تقسیمات به صورتی است که هر یک از این تقسیمات نسبت به حدود اندازه گیری دستگاه مضربی از یک یا دو و یا پنج و ده می باشند. آخرین رنج در دستگاه های اندازه گیری جریان و قدرت و ولتاژ باید به صورت اعداد و یا مضربی دهدهی از اعداد زیر باشند.

۱-۲/۱-۵/۱-۲-۵/۲-۳-۴-۵-۶-۵/۷-۸

همان طور که می دانیم در اکثر دستگاه های اندازه گیری وقتی که مدتی زیاد از کارایی آنها می گذرد و یا به دلیل استفاده از این دستگاه های اندازه گیری در شرایط محیطی مختلف و تغییر در این گونه عوامل مکان ایستادن عضو متحرک در حالت خاموش و بدون بار همواره باید قبل از استفاده توسط سیم پیچ تنظیم مخصوص که جهت این کار در نظر گرفته شده است استفاده کرد و عضو متحرک را دقیقاً بر روی صفر تنظیم نمود.

همان طور که می دانید هر وسیله ای جهت انجام کار نیاز به انرژی دارد. دستگاه های اندازه گیری نیز از این مسئله مستثنی نیستند. هر دستگاه اندازه گیری جهت نشان دادن مقادیر نیاز به مصرف مقداری انرژی دارد. هر چه مصرف داخلی دستگاه جهت انجام اندازه گیری بیشتر باشد بالطبع حرارت ناشی از آن نیز بیشتر بوده و این حرارت بر کار اجزاء دستگاه اثر می گذارد و در نتیجه دستگاه اندازه گیری را دچار خطا می کند. شایان ذکر است که قسمت اعظم تلفات داخلی دستگاه های اندازه گیری ناشی از حرارت سیم پیچ های آن می باشد و فقط مقدار ناچیزی از این تلفات ناشی از تلفات در هسته های آهنی می باشد. که می توان در مقابل تلفات ناشی از سیم پیچ ها از آن صرف نظر نمود .

در دستگاه های اندازه گیری هر یک از قسمت های الکتریکی دستگاه را به طور مجزا نسبت به زمین با توجه به ولتاژ نامی آن دستگاه اندازه گیری نسبت به زمین مورد آزمایش قرار می گیرد قابل توجه است که منظور از ولتاژ نامی هر دستگاه ولتاژ شبکه ای است که دستگاه اندازه گیری مجاز به اتصال به آن می باشد.

بر روی صفحه مدرج دستگاه های اندازه گیری علائم و مشخصات دیگری نیز ثبت می شود که بسته به نوع این علامت ها می تواند نشان دهنده ی نوع و یا طریقه کاربرد این دستگاه ها باشد. به طور معمول این علائم نشان دهنده مکانیزم دستگاه اندازه گیری، ولتاژ آزمایش عایقی آن و یا نوع جریانی که دستگاه فوق الذکر می تواند با آن کار کند، کلاس دستگاه اندازه گیری و موارد دیگری از قبیل احتیاط، و حفاظت در دستگاه های اندازه گیری می باشد .

در دستگاههای با مکانیزم قاب گردان درجه بندی قسمت مدرج این دستگاه ها به صورت خطی می باشد. یعنی در این نوع از درجه بندیها فاصله بین درجات یک اندازه و به صورت یکنواخت می باشد. در این نوع مکانیزم اگر جریان را دو برابر کنیم انحراف عقربه نیز نسبت به حالت قبل دوبرابر می شود. ولی در دستگاههای اندازه گیری با مکانیزم آهن نرم گردان درصورت دوبرابر شدن جریان انحراف عقربه چهار برابر می گردد.

مفهوم کلمه مولتی متر به معنی چند اندازه گیر یا اندازه گیر مختلط است . یعنی وسیله اندازه گیری که قادر است چند کمیت مختلف مورد اندازه گیری را مورد سنجش و اندازه گیری قرار دهد. نام دیگری که در بعضی جاها برای چنین وسیله ای به کار برده می شود آومتر است. آومتر از مخفف کلمات آمپر، ولت و اهم تشکیل یافته است. آومتر وسیله اندازه گیری است که می تواند میزان جریان یا آمپر و میزان اختلاف سطح و میزان مقاومت را مورد اندازه گیری قرار دهد. به طوری کلی می توان چنین گفت که هر دستگاه اندازه گیری آومتر از نظر نگاه ظاهری به سه دسته زیر تقسیم می شود:

1.  صفحه مدرج و عقربه
2. سلکتور مدرج و عقربه
3. ترمینال های ورودی دستگاه و پیچ های تنظیم کننده

ساده ترین روش تشخیص دستگاه های اندازه گیری آنالوگ از نوع دیجیتالی آن از نوع دیجیتال، وجود عقربه می باشد. یعنی غالباً دستگاه های اندازه گیری که دارای عقربه جهت نمایش کمیت مورد اندازه گیری هستند آنالوگ یا پیوسته نامیده می شوند زیرا در این گونه دستگاهها جهت نمایش یک مقدار مشخص عقربه دستگاه فوق شروع به حرکت کرده و به صورت پیوسته و با عبور از روی کمیت های قبلی به کمیت مورد نظر می رسد. اکنون به توضیح قسمت های مختلف یک مولتی متر که در بالا آن را توضیح دادیم، می پردازیم .

 کمیت هایی را که اندازه گیری می کند مشخص می گردد. بر روی صفحه مدرج مولتی متر درجه بندیهایی صورت گرفته است. بدین صورت که برای کمیت مورد اندازه گیری ولتاژ حرف v و کمیت مورد اندازه گیری جریان حرف A و کمیت مورد اندازه گیری مقاومت علامت? بر روی صفحه مدرج حک شده است. همچنین از حروف A.C برای جریان متناوب و D.C برای جریان مستقیم منظور می گردد. بر روی صفحه مدرج همانطور که در بالا گتفه شد چند ردیف درجه بندی صورت گرفته است. این درجه بندی ها برای ردیف ولتاژ معمولا به صورت ۱۰-۰ یا ۳۰-۰ یا ۵۰-۰ یا ۲۵۰-۰ می باشد. نکته قابل توجه در این طریقه قرار گرفتن درجه بندی روی مولتی مترها این است که درجه بندی اهم همیشه از سمت راستت صفحه به طرف چپ آن بوده و سایر درجه بندیها از طرف چپ به راست صفحه مدرج صورت می پذیرد.

معمولاً جهت انتخاب کردن رنج های مختلف مورد نیاز در اندازه گیری کمیتهای مختلف از کلید سلکتور مخصوص آن استفاده می شود که به صورت دایره شکل بوده و یا به صورت فشاری عمل می کند. سلکتور معمولا در قسمت پایین مولتی متر یا آوومتر قرار دارد صفحه دور سلکتور به وسیله اعدادی که نشان دهنده حوزه کار دستگاه فوق الذکر است درجه بندی شده است. به عنوان نمونه در یکی از قسمت های مدرج شده اطراف سلکتور اعداد ۱۰-۵-۲۵۰ نوشته شده باشد، در کنار آن نیز حروف AC,V حک گردیده باشد نشان می دهد که با انتخاب سلکتور در این محوطه برای اندازه گیری ولتاژ متناوب می باشد. اعداد مشخص شده در کنار سلکتور نشان دهنده حدود اندازه گیری انتخابی شما می باشد. مثلا اگر سلکتور را بر روی عدد ۱۰ قرار دهید حداکثر مقدار ولتاژی را که می توانید اندازه گیری کنید ۱۰ ولت است.

اعدادی که بر روی صفحه درجه بندی شده سلکتور نوشته شده است نسبت به اعدادی که بر روی صفحه مدرج دستگاه اندازه گیری نوشته می شود همراه کوچکتر یا بزرگتر می باشد. به هیمن جهت موارد بسیاری پیش می آید که سلکتور روی عدد انتخابی مثلاً ۱۰۰ ولت قرار می گیرد. در حالی که آخرین عدد موجود در صفحه مدرج دستگاه اندازه گیری ۲۵۰ می باشد. به منظور فهمیدن و کار کردن در این رابطه به صورت زیر عمل می کنیم. عدد انتخاب شده به وسیله سلکتور را بر آخرین عدد صفحه مدرج تقسیم کرده و سپس این حاصل تقسیم را که به ضریب قرائت صفحه معروف است در هر عددی که توسط عقربه به دستگاه اندازه گیری بر روی صفحه مدرج آن نشان داده می شود ضرب می کنیم. بدین صورت جواب حاصلضرب فوق مقدار واقعی کمیت مورد اندازه گیری به ما نشان خواهد داد. برای بدست آوردن راحت تر ضریب قرائت صفحه همواره باید دقت نمود تا عددی را از روی صفحه مدرج دستگاه اندازه گیری انتخاب نماییم که با عدد انتخابی توسط سلکتور مشابه باشد یعنی اگر عدد انتخابی روی سلکتور برابر با ۱۰۰۰ باشد عدد انتخابی روی صفحه مدرج حدالامکان ۱۰ یا ۱۰۰مدنظر قرار گیرد.

قبل از استفاده از مولتی متر لازم است که نکات و توجهات زیر در بکار بستن مولتی متر را بکار بریم تا با اخلال و مشکلی روبرو نشویم و احیاناً موجبات سوختن آن را فراهم نیاوریم. وقتی از مولتی متر جهت اندازه گیری آمپر استفاده می کنید و سلکتور آن را بر روی حوزه A قرار می دهیم باید دقت کافی نماییم که آن را به طور سری در مدار قرار دهیم زیرا در صورت موازی وصل کردن آمپر متر خواهد سوخت.

وقتی که از مولتی متر جهت اندازه گیری مقاومت استفاده می کنید و سلکتور آن را بر روی حوزه اهمی قرار داده اید حتما توجه نمایید که جریان برق از مدار قطع شده باشد زیرا در صورت وجود جریان در مدار سبب سوختن مولتی متر خواهد شد. زمانی که از مولتی متر جهت اندازه گیری ولتاژ استفاده می کنید به خاطر داشته باشید که حتما مولتی متر به صورت موازی در مدار قرار داده شود.

هنگامی که با مولتی متر سروکار دارید در حمل و نقل و جابه جایی آن دقت ویژه ای مبذول دارید. زیرا در صورت افتادن و یا ضربه دیدن مولتی متر از دقت قبلی خود خارج خواهد شد و حساسیت خود را از دست می دهد.

همواره دقت داشته باشید که سرخود پشت مولتی متر را باز نکنید زیرا تعمیر چنین وسیله ای نیاز به تکنسین های وارد و ماهر دارد و با باز کردن پشت آن فقط خرابی آن ها را افزایش می دهد.