آمپرمتر چیست و روش استفاده از آن چگونه است؟

لغت ammeter از كلمه amper مشتق شده است. توجه كنید كه حرف P در كلمه amper حذف شده است و فقط دو حرف اول این كلمه در لغت ammeter بكار رفته است.

ما نمی‌توانیم الكترونها یا پروتونها را دیده یا لمس كنیم به همین دلیل نمی‌توانیم آنها را بشماریم در نتیجه به ابزاری احتیاج داریم تا بتوانیم آنها را بشماریم شدت روشنایی لامپ مشخصاتی از شدت جریان را به ما نشان می‌دهد، ولی دو نقص اصلی دارد. اول اینكه نمی‌تواند شدت جریان را در واحدی كه به آسانی قابل یادداشت و مقایسه با اندازه گیری شدت جریان در محلها و زمانهای دیگر باشد، اندازه بگیرد. همچنین در شدت جریانهای معین می‌توان از آن استفاده كرد. اگر مقدار شدت جریان خیلی كم باشد، لامپ روشن نمی‌شود و اگر شدت جریان خیلی زیاد باشد، لامپ می‌سوزد. برای رفع نقص اول به ابزاری احتیاج داریم كه به ما نشان دهد، چند آمپر (چند كولن الكترون در هر ثانیه) در مدار جریان دارد. دستگاه مخصوصی كه این اندازه گیری را انجام می‌دهد، آمپرمتر (ammetr) نامیده می‌شود.

طرز كار آمپرمتر

آمپرمتر مقدار شدت جریانی را كه از آن می‌گذرد، بوسیله یك عقربه كه در روی صفحه درجه بندی شده حركت می‌كند، نشان می‌دهد. میزان انحراف عقربه آمپرمتر با تعداد الكترونهایی كه از این دستگاه می‌گذرند، نسبت مستقیم دارد. یعنی نشان می‌دهد كه چه مقدار بار الكتریكی در ثانیه از آن عبور می‌كند.

آمپرمتر

طرز استفاده از آمپرمتر

آمپرمتر از خیلی جهات شبیه كنتور آب است كه میزان آب مصرف شده منازل را اندازه می‌گیرد. هر دو دستگاه (آمپرمتر و كنتور آب) باید طوری در مدار قرار گیرند كه جریانهای الكتریسیته و آب از آنها بگذرد، تا بتوان شدت جریان را اندازه گرفت. تمام آبی كه از لوله اصلی وارد خانه می‌شود، باید از كنتور آب عبور كند. آمپرمتر نیز باید طوری قرار گیرد كه تمام جریان الكتریسته از آن بگذرد، تا بتوان تمام شدت جریان الكتریكی را بوسیله آن اندازه گرفت. این نوع اتصال را اتصال متوالی یا سری می‌گویند. یعنی اجزا تشكیل دهنده مدار در یك خط مستقیم (یك مسیر هدایت كننده) به یكدیگر اتصال دارند.

مراحل قرار دادن آمپرمتر در مدار

برای قرار دادن آمپرمتر در مدار متوالی به ترتیب زیر عمل كنید.

1. نیروی خارجی را كه به مدار وارد می‌شود، قطع كنید.
2. آن قسمت از مدار را كه آمپرمتر در آن قرار دارد، باز كنید یا ببرید.
3. انتهای مثبت آمپرمتر را به سیمی كه به قطب مثبت پیل می‌رود، وصل كنید.
4. انتهای منفی آمپرمتر را به سیمی كه به قطب منفی پیل می‌رود، وصل كنید.

مراحل 4,3 (كه عبارتند از انتقال مثبت به مثبت، منفی به منفی) را دقت در پلاریته می‌نامند و این امر مهم است. زیرا دستگاه اندازه گیری آمپرمتر شدت جریان را در یك جهت نشان می‌دهد. اگر دستگاه اندازه گیری را بطور عكس در مدار قرار دهیم، چون جریان در جهت عكس (كه مناسب آمپرمتر نیست) از آن می‌گذرد و انحراف عقربه بوجود می‌آید كه باعث شكسته شدن یا خم شدن آن می‌گردد. فیش قرمز را به جك قرمز آمپرمتر و فیش سیاه را به جك سیاه در بالای آمپرمتر وصل كنید.

خطای دستگاه اندازه گيری (Meter Tolrances)

بايد توجه داشت كه در يك مدار معين آمپرمترهاي مختلف ، اندازه شدت جريان را با كمي اختلاف نشان مي‌دهند. اين امر بدان دليل است كه مقداري از انرژي كه در مدار جريان دارد، براي بكار انداختن آمپرمتر مصرف مي‌شود و همه آمپرمترها هم يكسان نيستند. همچنين به علت اختلافي كه در ساختمان آمپرمتر و تلف شدن انرژي وجود دارد، شدت جرياني را كه در روي آمپرمتر مي‌خوانيد، تقريبي است. دستگاه اندازه گيري درست است كه حدود خطاي آن 0± در صد اندازه واقعي باشد. يعني اگر شدت جريان اصلي 100 آمپر باشد، روي دستگاه آمپرمتر حدود 9 تا 10 آمپر را مي‌خوانيد.

بكار بردن آمپرمتر

يك آمپرمتر ساده را برداريد. در انتخاب دستگاه اندازه گيري دقت كنيد كه شدت جريان مدار نبايد بيش از حد تعيين شده براي اندازه گيري باشد. زيرا آمپرمتر بر حسب درجه بندي خود، شدت جريانهاي معيني را مي‌تواند اندازه بگيرد. در مورد اين آزمايش مي‌توانيد فرض كنيد كه آمپرمتر داراي توانايی كافی برای اندازه گيری شدت جريان می باشد.

1. فيش قرمز را به جك قرمز و فيش سياه را به جك سياه وصل كنيد.
2. مطمئن شويد كه به مدار انرژي داده نمي‌شود. كليد مدار بايد باز باشد (به خاطر حفظ جان خود هيچگاه سعي نكنيد كه آمپرمتر را در مداري كه انرژي الكتريكي در آن جريان دارد قرار دهيد).
3. با جدا كردن سيم رابط بين T2 و T1 مدار را باز كنيد. با قرار گرفتن آمپرمتر بين اين دو نقطه مدار كامل مي‌شود.
4. با رعايت پلاريته ، فيش سياه را به T1 و فيش قرمز را به T2 وصل كنيد. اگر پلاريته مناسب در نظر گرفته نشود، عقربه آمپرمتر به طرف چپ منحرف شده و اين عمل موجب خرابی دستگاه اندازه گيری خواهد شد.
5. كليد مدار را ببنديد و درجه‌اي را كه آمپرمتر نشان می دهد بخوانيد. هميشه از روبرو به صفحه درجه بندی شده آمپرمتر نگاه كنيد و هيچوقت تحت هيچ زاويه‌ای درجه آمپرمتر را نخوانيد.
6. درجه‌اي را كه خوانده‌ايد، يادداشت كنيد.
7. كليد مدار را باز كنيد.