نشت یاب (آشکارساز گاز یا دتکتور گاز) که در زبان انگلیسی به آن Gas detector می گویند ابزاریست جهت آشکارسازی حضور نوعی گاز در یک محدوده و معمولاً قسمتی از یک سیستم است برای آشکارسازی نوعی گاز مضر و آسیب رسان برای سلامتی انسان یا حیوان. از
دتکتورهای گاز برای گازهای
قابل اشتعال، سمی، همچنین اکسیژن و دی اکسید کربن استفاده می شود. برای مثال در آتشنشانی برای سنجش میزان و نوع گاز موجود در فضا از این وسیله استفاده می کنند.
توضیح در مورد انواع و مکانیزم انواع آشکارسازها و
سنسورهای گاز از حوصله این بحث خارج است ولی بد نیست بدانیم برای حس کردن گاز توسط سنسور از روش های مختلف زیر استفاده می کنند:
- الکتروشیمیائی
- اینفرارد
- یونیزاسیون شعله
- یونیزاسیون نوری
هر کدام از این موارد نسبت به دیگری دارای نقاط ضعف و قدرت مختلف می باشند. برای مثال در روش مادون قرمز از این حقیقت استفاده شده است که بسیاری از گازها پرتوهای مادون قرمز را در طول موج ها یا باندهای بخصوصی جذب می کنند که از مشخصات ساختار شیمیایی مولکول ها در گاز می باشد. تمامی گازهای هیدروکربنی پرتوهای مادون قرمز را جذب می کنند اما در درجات مختلف و با مشخص بودن درصد جذب آنها میتوان به نوع گاز پی برد.