تاریخچه اختراع دماسنج (ترمو متر)
تاريخ :
۱۳۹۲/۲/۲۸
تاریخچه اختراع دماسنج یا ترمو متر
گالیله نخستین وسیله واقعی علمی را برای اندازهگیری درجه حرارت در سال 1592اختراع كرد وی برای این منظور یك بطری شیشهای گردن باریك انتخاب كرده بود. بطری با آب رنگین تا نیمه پر شده و وارونه در یك ظرف محتوی آب رنگینی قرار گرفته بود. با تغییر دما هوای محتوی بطری منبسط یا منقبض میشد و ستون آب در گردن بطری بالا یا پایین میرفت. وسیله گالیله مقیاسی واقعی برای سنجش دما نبود به طوری كه وسیله وی بیشتر جنبه دما نما داشت. تا جنبه دماسنج در سال 1631ری تغییراتی را در دمانگار گالیله پیشنهاد كرد. پیشنهاد وی همان بطری وارونه گالیله بود كه در آن فقط سرد و گرم شدن از روی انقباض و انبساط آب ثبت میشد.
در سال 1635 دوك فردینالند توسكانی، كه به علوم علاقهمند بود دماسنجی ساخت كه در آن از الكل (كه در دمایی خیلی پایینتر از دمای آب یخ میبندد) استفاده كرد. و سر لوله را چنان محكم بست كه الكل نتواند تبخیر شود.سرانجام در سال 1640 دانشمندان آكادمی لینچی در ایتالیا نمونهای از دماسنجهای جدیدی را ساختند كه در آن جیوه به كار برده و هوا را دست كم تا حدودی از قسمت بالای لوله بسته خارج كرده بودند. توجه به این نكته جالب است كه در حدود نیم قرن طول كشید تا دماسنج كاملاً تكامل یافت.
تکمیل اختراع گالیله توسط دانشمندان دیگر
به دنبال كشف دماسنج گابریل دانیل فارنهایت دانشمند هلندی در قرن هفدهم نوعی دماسنج گازی و الكلی ساخت كه با دقت اندازهگیری بیشتری میتواند دمای هوا را اندازهگیری كند. او به سال 1714 میلادی دماسنج جیوهای را طراحی و با ضریب دقت بالایی با شیوهای خاص درجهبندی نمود. فارنهایت نتایج تحقیقات خود را در سال 1724 میلادی منتشر ساخت.
آندرس سیلیسیوس دانشمند سوئدی به سال 1723 دماسنج جیوهای را به صد قسمت مساوی تقسیمبندی نمود. اندازهگیری دمای هوا به روش سانتیگراد، (سیلیسیوس) به نام پرافتخار ایشان ثبت شده است.
ژول دانشمند انگلیسی با اعتقاد به این كه گرما نوعی انرژی است آزمایشهای فراوانی در این راستا به انجام رسانید. او با اندازهگیری اختلاف دمای آب در بالا و پایین یك آبشار صد و ده متری روی تبدیل انرژی پتانسیل آب به گرما بررسیهای فراوانی به انجام رسانید. پس از انجام این بررسیها او به این نتیجه رسید كه مقدار انرژی در جهان ثابت است فقط میتواند از صورتی به صورت دیگر تبدیل شود. پس اجسام میتوانند در حالت تعادل گرمایی وجود داشته باشند. ژول در سال 1843 اظهار داشت كه هرگاه مقدار معینی از انرژی مكانیكی به نظر ناپدید آید، همراه آن مقدار معینی گرما ظاهر شده است و این دلالت بر پایستگی چیزی دارد كه امروزه آن را انرژی مینامیم. ژول میگوید كه او خشنود است از اینكه عوامل بزرگ طبیعت به فرمان خالق فناناپذیر هستند و اینكه هرگاه (انرژی) مكانیكی صرف شود هم ارز گرمایی دقیقی از آن به دست میآید.
این گفته را ژول با كار خود در آزمایشگاه به دست آورده بود او اساساً مرد عمل بود و وقتی اندك برای تفكرات فلسفی درباره یافتههای خود داشت. در حالی كه دیگران بر مبنای استدلال های ذهنی به همان نتیجه رسیده بودند كه مقدار كل انرژی در جهان ثابت است.
اینك پس از سال ها گذر از نظریات ارزشمند دانشمندان انسان توانسته است با بكارگیری روابط و قوانین انرژی گرمایی را بیشتر شناخته و در نیروگاه های تولید برق، كارخانههای فولاد سازی، نیروگاه های هستهای، موتور هواپیمای غول پیكر و هزاران هزاران پدیده او را مهار ساخته و بكار گیرد.