توالی سنج فاز یا rst سنج یک دستگاه مهم در علم برق و شبکه‌های الکتریکی سه فاز است. همان‌طور که از نام این دستگاه پیداست، توالی‌سنج فاز برای تشخیص ترتیب فازها در مدارهای سه‌فاز و تعیین جهت چرخش موتور به کار می‌رود. استفاده از این ابزار دستی و قابل‌حمل بسیار ساده است.
نکته قابل توجه این است که اکثر توالی‌سنج‌ها تنها ترتیب فازها را نشان می‌دهند، اما دقیقاً مشخص نمی‌کنند که کدام فاز R، S یا T است. در توالی‌سنج‌های استاتیک (که در ادامه توضیح داده خواهد شد)، ترتیب فاز از طریق چراغ، صدا یا صفحه نمایش دیجیتال نشان داده می‌شود. در نوع چرخشی (دوار) نیز جهت چرخش با یک فلش مشخص می‌شود.
این دستگاه برای تشخیص جهت فاز و همچنین گردش موتورها و دستگاه‌های الکتریکی استفاده می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم RST متر این است که به طور خودکار توالی صحیح فاز را با یک صدای بوق یا یک چراغ نشان می‌دهد. توالی سنج در صنعت، با نام‌های مختلفی شناخته می شود:
- توالی سنج(Phase Sequence Meter)
- توالی سنج فاز(Phase Sequence Detector)
- RST متر
- RST متر
- Three Phase Tester
- Phase Rotation Meter
- Phase Sequence Indicators
- Phase Rotation Testers
- Motor Rotation Indicator
توالی سنج فاز چگونه کار می‌کند؟
توالی سنج فاز عموماً با استفاده از ۳ پراب دستگاه بر روی هر یک از فازها قرار داده می‌شود. سپس، جهت چرخش فازها بر روی نمایشگر دستگاه مشاهده می‌شود. این عملیات به صورت خودکار و با دقت بالا انجام می‌شود. از RST متر عمدتاً در مدارات سه فاز صنعتی استفاده می‌شود.
نحوه استفاده از توالی سنج فاز
در ادامه نحوه استفاده از توالی سنج را در تعیینِ توالیِ فاز و جهتِ چرخشِ موتور بررسی می‌کنیم.
تعیین توالی فاز
۱- برق را از طریق کلید بالا دست قطع می‌کنیم.
۲- گیره‌های توالی سنج را روی کابل یا سیم‌های مورد بررسی که به منبع تغذیه متصل هستند، قرار می‌دهیم.
۳- برق را وصل می‌کنیم.
۴- ترتیب فاز مشخص می‌شود. (در هر یک از انواع و برند‌ها نحوه نمایش توالی فازها متفاوت است، می‌تواند روشن شدن چراغ‌های چپگرد/راستگرد، آلارم صوتی، چرخش فلش روی دیسک یا نمایش روی صفحه توالی سنج باشد)
۵- دوباره منبع را قطع می‌کنیم.
۶- گیره‌ها را جدا می‌کنیم.
۷- در صورتی که ترتیب فازها اشتباه است، فازها را جا‌به‌جا می‌کنیم.
۸- برق را وصل می‌کنیم.
تعیین جهت چرخش موتور
برای تعیین جهت چرخش موتور، گیره‌های توالی سنج را به سیم‌های موتور وصل می‌کنیم و دکمه ON یا دکمه TEST را فشار می‌دهیم، در نهایت RST متر جهت گردش را نشان می‌دهد.
در برخی از برند‌ها، توالی سنج‌ها بدون اتصال سیمی (wireless) کار می‌کنند. به این صورت که توالی سنج را روی بدنه موتور قرار می‌دهیم و با فشار دادن کلید on توالی سنج را روشن می‌کنیم تا جهتِ چرخش مشخص شود.
با توجه به وجودِ برندهای مختلفِ توالی سنج قبل از استفاده، حتما دفترچه راهنما را مطالعه کنید تا به‌طور کامل با نحوه عملکرد و نکات مربوط به آن آشنا شوید.
شناخت و نحوه استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری در صنعت بسیار مهم است. در صورت تمایل به آشنایی با سایر ابزارهای اندازه‌گیری می‌توانید به مقالات موجود در سایت ماهر مراجعه کنید.
کاربرد توالی سنج فاز
چنانکه می‌دانید، جابجایی در ترتیب فازهای سه‌گانه می‌تواند جهت چرخش موتور را تغییر دهد و این مسئله در کاربردهایی مانند پمپ‌ها، کمپرسورها و اکسترودرها اهمیت زیادی دارد. حال فرض کنید برق‌کاری که برای نصب یا تعمیر به محل مراجعه کرده است، بدون توجه به ترتیب فازها برق را به موتور متصل کند؛ در این حالت، ممکن است موتور در جهت عکس بچرخد. چرخش معکوس موتور می‌تواند به دستگاه و مواد آسیب جدی وارد کند. راه‌حل چیست؟! یکی از روش‌های تعیین جهت چرخش موتور و بررسی ترتیب فازها، استفاده از دستگاه توالی سنج فاز یا RST سنج است.
توالی سنج فاز در محیط‌های صنعتی بسیار مفید است. به عنوان مثال، در موتورها و دستگاه‌هایی که نیاز به اتصال صحیح فاز دارند، RST متر به اجتناب از خرابی‌های ناشی از اتصال نادرست فازها کمک می‌کند. این دستگاه‌ها معمولاً زمانی که به اشتباه متصل شوند، جریان کمتری را از مدار می‌کشند و از ایجاد مشکلات جدی جلوگیری می‌کنند.
تست توالی فاز
تست توالی فاز یک روش است که برای اعتبارسنجی صحیح بودن توالی فازها در یک سیستم استفاده می‌شود. این تست به کمک توالی سنج انجام می‌شود.
RST در برق چیست؟
در زمینه برق، RST یک نشانگر مهم است که توالی فازها را نشان می‌دهد. تست RST برای اعتبارسنجی توالی فازها در یک سیستم برق اجرا می‌شود.
تشخیص RST سه فاز
در تشخیص RST سه فاز، از اطلاعات توالی فازها بهره می‌بریم تا تشخیص دهیم که آیا توالی فازها به درستی انجام شده است یا خیر.
توالی سنج فاز و تشخیص توالی فاز با مولتی متر
اگر به تشخیص دقیق توالی فاز نیاز دارید، می‌توانید از مولتی مترهای مجهز به قابلیت تشخیص توالی فاز استفاده کنید. این دستگاه‌ها معمولاً اطلاعات دقیقی از توالی فاز ارائه می‌دهند و به شما کمک می‌کنند تا بهترین تصمیم را بگیرید. شرکت ابزار دقیق بهروز وارد کننده و توزیع کننده انواع توالی سنج یا فاز سنج در ایران است که بهترین قیمت ها را در بازار ارائه می دهد. برای خرید توالی سنج و اطلاع از قیمت توالی سنج توصیه می کنیم با کارشناسان ما در شرکت ابزار دقیق بهروز تماس بگیرید.
فروش انواع توالی سنج فاز در نمایندگی بهروز
در حوزه الکترونیک و اندازه‌گیری‌های الکتریکی، تشخیص توالی فازها از اهمیت بسزایی برخوردار است. مولتی‌مترها و دستگاه‌های ارت سنج به شماره‌گذاری و تشخیص صحیح فازهای R، S، و T در یک سیستم سه فاز کمک می‌کنند.شرکت تجهیزات اندازه گیری و ابزار دقیق بهروز به عنوان یک نمایندگی معتبر، ابزارهای دقیق و الکترونیکی را به مشتریان عرضه کرده و خدماتی با کیفیت ارائه می‌دهد.
یکی از ابزارهای مهم در این زمینه، تستر RST است که جهت انجام تست‌ها و اندازه‌گیری‌های مربوط به این فازها به کار می‌رود. برای مثال، اندازه‌گیری ارت سیستم‌های الکتریکی و تست RST، نقش حیاتی در جلوگیری از مشکلات احتمالی و تضمین توالی صحیح فازها را ایفا می‌کند.
سایت بهروز به عنوان یک منبع اطلاعاتی جامع، به کاربران اطلاعات مربوط به محصولات و خدمات الکترونیکی ارائه می‌دهد. در کل، با ترکیب تجهیزات دقیق، مفهومی کامل از RST و توالی فازها را می‌توان به دست آورد و از آن در سیستم‌های الکتریکی مختلف بهره‌مند شد.
انواع RST سنج فاز
در بازار، دو نوع اصلی از توالی‌سنج‌ها وجود دارد: توالی سنج دوار (چرخشی) و توالی سنج ایستا (استاتیک) که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
توالی‌سنج دوار (چرخشی)
توالی سنج دوار (Rotating Phase Sequence Indicator) عملکردی مشابه موتور سه‌فاز دارد. برای توضیح ساده‌تر، فرض کنید یک موتور سه‌فاز به منبع تغذیه‌ای با توالی فاز RST متصل شده باشد؛ در این حالت، موتور به صورت ساعت‌گرد می‌چرخد. حال اگر جای دو فاز را عوض کرده و توالی را به TSR تغییر دهیم، موتور به صورت پادساعت‌گرد (در خلاف جهت عقربه‌های ساعت) خواهد چرخید. این تغییر جهت ممکن است آسیب‌های جدی به بار و سیستم وارد کند.
داخل توالی سنج دوار، یک دیسک گرد وجود دارد که با یک فلش جهت چرخش موتور را نشان می‌دهد. هنگامی که گیره‌های توالی‌سنج به منبع برق وصل می‌شوند، یک میدان مغناطیسی در دستگاه ایجاد می‌شود که سبب چرخش دیسک و نمایش جهت صحیح توالی می‌گردد.
توالی‌سنج ایستا (استاتیک)
در توالی‌سنج استاتیک (Static Phase Sequence Indicator)، دیسک چرخان وجود ندارد و ترتیب فاز یا جهت چرخش از طریق چراغ‌های تعبیه‌شده یا از طریق صدا مشخص می‌شود. این نوع توالی‌سنج‌ها امروزه بسیار پرکاربردتر هستند.
در این نوع توالی‌سنج، با اتصال چند لامپ و ترکیب آن‌ها با خازن یا سلف، توالی فازها نمایش داده می‌شود. میزان روشنایی یا ترتیب روشن و خاموش شدن لامپ‌ها نشان‌دهنده توالی سه‌فاز است. بر اساس این ترکیبات، توالی‌سنج‌های استاتیک به دو نوع سلفی و خازنی تقسیم می‌شوند.
- توالی‌سنج ایستا از نوع سلفی: در این مدل، یک سلف و دو لامپ به صورتی به هم متصل می‌شوند که دو فاز (S و R) به لامپ‌ها به‌عنوان بار اعمال می‌شوند و فاز سوم (T) از سلف عبور می‌کند. در صورت توالی RST، لامپ اول کم‌نورتر و لامپ دوم روشن‌تر خواهد بود. اما در توالی RTS، لامپ اول روشن‌تر و لامپ دوم کم‌نورتر است.
- توالی‌سنج ایستا از نوع خازنی: در این نوع، لامپ‌های معمولی با لامپ‌های نئونی جایگزین شده و به‌جای سلف، از خازن استفاده می‌شود. لامپ‌های نئونی تنها در ولتاژ بالاتر از ولتاژ شکست خود روشن می‌شوند، که این ویژگی باعث می‌شود دقت تشخیص توالی در این مدل نسبت به نوع سلفی بیشتر باشد.
بهترین برندهای سازنده توالی سنج
- یونی تی (UNI-T): این برند در زمینه تولید تجهیزات اندازه‌گیری در چین فعالیت دارد.
- سی ای ام (CEM): برند چینی تولید‌کننده تجهیزات اندازه‌گیری و آزمایشگاهی است.
- ویکتور (VICTOR): این برند تولید‌کننده ابزارهای اندازه‌گیری در کشور چین قرار دارد.
- کیوریتسو (KYORITSU): این برند ژاپنی در زمینه طراحی و تولید انواع ابزارهای تست و اندازه‌گیری فعالیت می‌کند.
- فلوک (FLUKE): این شرکت آمریکایی در زمینه تولید تجهیزات اندازه‌گیری فعالیت دارد.
- کاوین آرنوکس (Chauvin-Arnoux): این شرکت تولید‌کننده تجهیزات اندازه‌گیری در رنج فشار ضعیف تا فشار متوسط در کشور فرانسه است.
- لوترون (LUTRON): این شرکت در تایوان در زمینه طراحی و تولید تجهیزات انداه‌گیری و ابزار دقیق فعال است.
- سانوا (SANWA): این برند در زمینه تولید و فروش ابزارهای اندازه‌گیری در توکیو فعالیت می‌کند.
- مستک (MASTECH): این شرکت انواع تجهیزات اندازه‌گیری را چین تولید می‌کند.
- سینومتر (SINOMETER): تولید‌کننده تجهیزات اندازه‌گیری در کشور چین است.
- هیوکی (Hioki): برند مشهور ژاپنی که در زمینه تولید تجهیزات اندازه‌گیری و آزمایشگاهی فعال است.
.