آلودگی هوا عبارت است از حضور یک و یا بیش از یک آلاینده در هوای آزاد مانند گرد و خاک، دود غلیظ، گاز مه آلود، بوی نامطبوع به مقدار کالی، با خواص مشخص و مداوم که می تواند زندگی انسان، گیاه و جانوران و اصول انسانی را به مخاطره اندازد و توسط دستگاه پارتیکل کانتر یا غبار سنج قابل اندازه گیری و محاسبه است.
اولین آلاینده های‌هوا احتمالاً دارای منشأ طبیعی بوده اند دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشان ها و آتش سوزی جنگل ها، گرد و غبار ناشی از توفان ها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه های رقیق شامل ذرات حاصل از درخت های کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسان ها و مشکلات ناشی از فعالیت های انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می رفتند، به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان آلودگی های ناشی از منابع طبیعی معمولاً ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسان ها نمی کنند این در حالی است که فعالیت های‌ انسانی، ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می نمایند که بیم آن می رود بخش هایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسان ها گردد.
دود یکی از قدیمی ترین آلاینده های هوا است که برای سلامت بشر مضر است و با پارتیکل کانتر یا غبار سنج قابل اندازه گیری و محاسبه است  زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره های‌زغال سوز در شهر های پرجمعیت داد، آلودگی هوا، به قدری افزایش یافت که زنگ خطر برای برخی از ساکنان آن شهرها به صدا درآمد در سال 61 بعد از میلاد «سنکا» (seneca) فیلسوف رومی از هوای روم به عنوان هوای سنگین و از دودکش های هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد.
با تخریب ازن در لایه های بالای اتمسفر، کره زمین اشعه ماورای بنفش دریافت می کند که موجب بروز سرطان پوست، بیماری آب مروارید چشم و تضعیف سیستم دفاعی بدن می شود با نفوذ بیشتر اشعه ماورای بنفش از لایه های اتمسفر، اثرات آن روی سلامتی بدتر شده، بهره دهی محصولات کشاورزی و جمعیت ماهی ها کاهش خواهد یافت و آسایش هر فرد روی این سیاره تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

تهدید اکوسیستم ها

اثرات زیست محیطی مقادیر عظیمی از مواد زاید خطرناک که هر ساله تولید می شود، موجب نگرانی بیش از پیش شده است در سال 1983، 266 میلیون تن مواد زاید خطرناک تولید شده است.
کشورهای پیشرفته بیش از هفتاد هزار ماده شیمیایی مختلف تولید می کنند که بیشتر آن ها بطور کامل از نظر ایمنی آزمایش نشده اند استفاده نامحتاطانه از این مواد، مواد غذایی و آب و هوای ما را آلوده کرده، اکوسیستم هایی را که ما به آن ها متکی هستیم، شدیداً تهدید می کند.

راهیابی مواد شیمیایی به محیط زیست

مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی از زندگی روزانه ماتبدیل گشته اند ما از وسایل رفاهی مانند پلاستیک ها، پوردهای رختشویی و آروزول ها که از مواد شیمیایی ساخته شده اند، استفاده می کنیم ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بی خبریم نهایتا آنها ز طریق محل های دفن زباله، زهکشی ها و فاضلاب ها به آب و یا زمین راه پیدا می کنند.

مواد سمی در پلاستیک 

اگر چه مصرف کنندگان به ندرت محصولات پلاستیکی را که روزانه ساخته می شود و بسته بندی که در آن خرید می کنند، به مسئله آلودگی سمی ربط می دهند، باید دانست که اکثر مواد شیمیایی که در تولید و ساخت پلساتیک ها مورد استفاده قرار می گیرند، بسیار سمی هستند. برحسب درجه بندی EPA باید دانست که از 20 ماده شیمیایی که تهیه آنها موجب تولید بیشترین مقدار کل مواد زاید خطرناک می شود، پنج ماده شیمیایی از شش مورد اولی، موادی هستند که بطور مستمر در صنایع پلاستیک سازی مورد استفاده قرار می گیرند.

باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتای آلودگی هوا باران اسیدی است در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت های کارخانه ها میزان دی اکسید گوگرد و دی اکسید ازت در هوا افزایش یافته است این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکن شیمیایی ایجاد می کند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌ آید این ذرات اسیدی مسافت های طولانی را به وسیله باد طی می کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می ریزند چنین بارش هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی

• باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان هایی که از سنگ مرمر یا آهک ساخته شده باشند، می شود.
• باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می دهد و حتی ممکن است مواد سمی را وارد خاک ها کند.
• باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آن ها بخصوص در برابر سرما می شود.

شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارندکه به فکر استفاده از پارتیکل کانتر یا غبار سنج افتاده و از جمله می ‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیکاگو سینسنیاتی به سال 1881 نام برد ولی اجرای این قوانین و قوانینی مشابه آن ها با دشواری هایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هو یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن، تقریبا کاری انجام نشد در سال 1930 در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی، مه دود در یک فضای معین محبوس گردید در نتیجه 63 تن جان خود را از دست داده، چندین هزار تن دیگر بیمار شوند حدود 18 سال بعد در شرایط مشابهی در ایالات متحه آمریکا، یکی از اولین و بزرگ ترین فاجعه های زائیده آلودگی ها رخ داد، یعنی 17 نفر جان خود را باختند و 43 درصد جمعیت نورا در پنسیلوانیا بیمار شدند درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال 1952، نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید.
در روز سه شنبه 4 دسامبر سال 1952 حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده، با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب می رساند در نتیجه بیشتر مردم به زودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشم ها، سوزش گلو و سرفه های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در 9 دسامبر از سطح شهر دور شوند، 400 مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیایی ها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال 1956 کافی بود.

مصارف پارتیکل کانتر و غبار سنج

شهر سردشت در جنوب استان آذربایجان غربی، اولین شهر شیمیایی شده جهان و قربانی سلاح های کشتار جمعی بوده که هم اکنون بیش از 5000 هزار مصدوم شیمیایی اعم از شناسایی نشده و ثبت شده در این شهر و اطراف آن زندگی می کنند و بنا به نوع گازهای بکار رفته در بمباران شیمیایی 7 تیر ماه سال 1366. این شهر هر چه زمان می گذرد بر شدت عوارض و تأثیرات بجای مانده افزوده می شود و با توجه به کاهش حجم مفید ریه های این بیماران و داشتن زمینه copd (بیماری قلبی - ریوی) و نارحتی های تنقسی در آن ها با ظهور بیماری های دیگر بر شدت وحدت مشکلات تنفسی این عزیزان اضافه شده درد و رنجشان مضاعف میگردد و حتی در موارد شدید آن منجر به مرگ می شود.
چنین روزهایی که غلظت آلودگی هوا که دهه ها برابر استاندارد معمول وجود ذرات ریز معلق در هوا بود لااقل با تعطیلی کار و ادارات و ماندن در خانه از خطرات زیانبار آن کاسته می شد و عوارض آن به حداقل می رسید چرا که وضعیت سلامتی و انسانی در این شهر با شهرهای دیگر متفاوت می باشد. با این توصیف نصب دستگاه های غبارسنج و پارتیکل کانتر در تعیین میزان آلودگی هوا - توضیع ماسک های مناسب (N95) و آموزش های لازم در رابطه با حوادث مشابه (بنا به کثرت تعداد مصدومان شیمیایی ساکن در شهر و حساسیت آن ها به هر گونه تغییرات جوی و آلاینده ها) ضروری به نظر می رسد و تشکیل ستاد حوادث غیر مترقبه و بحرانی را ایجاب می نماید.