اندازه گيري فشار داخلي و سر چاه نفت در مسير توليد

اندازه گيري فشار داخلي و سرچاه و مسير توليد (Rottom Hole & Surface Pressure Survey)
يكي از عوامل مهم بهره برداري از مخازن زيرزميني و توليد از چاهها فشار مي باشد .  دانستن فشار سيال در هر موقعيت به منظور كاربرد در محاسبات و اندازه گيريها امري اجتناب ناپذير است . اندازه گيري فشار با وسايل بخصوصي صورت مي گيرد و بالاخص به خاطر اهميتي كه دارد ، دقت در اندازه گيري از ارزش فوق العاده اي برخوردار است .
اين اندازه گيريها هم در اعماق مختلف چاه و هم پس از توليد در مسير جريان سيال چاه صورت مي گيرد .
1-  انـدازه گيـري فشـار در مسيـر جريـان سيـال چـاه
با اندازه گيري فشاردراين حالت علاوه بر مشخص شدن قدرت توليدي چاه ، مي توان بعضي از اشكالات موجود در مسير جريان (اعم از مسدود بودن لوله ها و شيرها ، وضع كاهندهاي موجود در مسير (Orifice  &  Choke)  را بررسي و رفع كرد .  به علاوه فشار در كليه محاسبات مربوط به جريان گاز ونفت در لوله ها و ظروف مختلف مورد استفاده دارد .  (در خصوص استفاده از فشار در قسمتهاي مربوطه توضيح لازم داده شده است ) .
دستگاههاي اندازه گيري فشار به دو صورت مي باشند ، يا فقط نشان دهنده مقدار عددي فشار هستند و يا اينكه بر نشان دادن ميزان فشار .  ضابط آن نيز هستند(مقدارفشار به صورت نمودار بر روي فرم هاي مخصوصي ضبط مي گردد ) .  
معمولاً نمونه اول مورد استفاده بيشتر دارد كه با به طور دائم و يا موقت در محلهاي اندازه گيري فشار نصب مي شوند و طرز كار آنها مكانيكي و يا هيدروليكي مي باشد.هر دستگاه تا ميزان معيني مدرج است و با توجه و يا  پيش بيني مقدار فشار در مورد اندازه گيري فشار به كار مي روند . جهت اندازه گيري فشار از فشارسنج قپاني(Dead Weight Tester)  كه با عامل هيدروليكي (روغن) كار مي كند مي شود استفاده نمود (با اين دستگاه فشار دقيقتر اندازه گيري مي گردد و طرز عمل آن طبق قانون پاسكال مي باشد )  دستگاههاي ضابط فشار اكثراً به طور دائم نصب مي گردند و با فشار هوا كار مي كنند ، و بخصوص در مواردي استفاده مي گردند كه فشار هر لحظه سيال منظور نظر است .
2-   انـدازه گيـري فشـار داخلـي چـاههـا
اين امر با اهداف مختلف صورت مي گيرد ، كه اهم آن برسي وضع مخزن نفتي و قدرت توليدي چاه با كاربرد فشار در محاسبات مربوط به خود مي باشد .  بديهي است با توجه به محاسباتي كه صورت مي گيرد در صورت احتياج تصميماتي مقتضي جهت بهره برداري بهتر اتخاذ مي گردد .
در حال حاضر به كمك دو نمونه دستگاههاي مختلف كه به كمك سيم تحت كنترل به داخل چاه فرستاده مي شوند ، فشار داخلي چاه اندازه گيري مي گردد. بر حسب نياز داخلي مي تواند در زمان جريان چاه و يا در حالت بسته بودن آن اندازه گيري گردد. موضوع مهم اينست كه اگر فشار داخلي چاه در حال جريان اندازه گيري مي گردد دبي چاه بايستي كاملاً تحت كنترل و به مقدار ثابت باشد .
دستگاههـاي انـدازه گيـري فشـار داخـل چـاه عبـارتنـد از :
الف :  امرادا  Amerada   .  اين دستگاه فشار چاه را با عمل مكانيكي مشخص كرده و روي صفحه بخصوصي ضبط مي نمايد .  در اين حالت لوله مارپيچي بخصوصي ، با فشار متأثر مي شود و اين فشار را به سوزني كه قابليت حركت بر روي صفحه ضابط را دارد ، منتقل كرده و روي صفحه اثر مي گذارد .  بدينترتيب روي صفحه ، نموداري رسم مي گردد كه زمان را برحسب تغييرات محل سوزن نشان مي دهد .  هنگاميكه اين دستگاه به سرچاه آورده شد ، صفحه ضابط بيرون آورده مي شود و پس از مشخص كردن مقدار تغييرات بوسيله ماشين مخصوص ، ارقام بدست آمده با در نظر گرفتن ضريب دستگاه به عدد فشار تبديل مي گردند .  بديهي است در اين حالت مادام كه دستگاه از چاه خارج نشده و تغييرات نمودار بررسي نگرديده است مقدار فشار نيز معلوم نيست .  پيش از شروع به ضبط تغييرات بر روي صفحه ضابط خط مبنا رسم مي گردد و تغييرات محل سوزن با توجه به آن مورد بررسي قرار مي گيرد. طول محورهاي عمودي و افقي صفحه مقداري ثابت است و فقط مي توان مقياس زمان را كه بر روي محور افقي صفحه است تغيير داد .  اين عمل به كمك ساعت بخصوصي كه در داخل دستگاه تعبيه مي گردد انجام مي شود و بدين ترتيب مي توان طول اين محور را به مقياسهاي مختلف مدرج نمود .  طول اين محور را با تعويض ساعت مي توان تا 3 ، 6 ، 12 ، 24 ، 48 و يا 72 ساعت مدرج نمود كه بر حسب زمان مورد احتياج در فواصل  ذكر شده قابل تنظيم است .  براي ضبط فشار در عمق هاي مورد نظر با توجه به درجه بندي محور زمان بايستي مدتي دستگاه را به حال  سكون نگهداشت تا تغييرات ثبت گردد . (بديهي است در حال حركت نيز تغييرات ثبت مي شود ) .
 
ب :  H . P .  Gauge  هيلوت پكر  Hewllet  Packerd . اين دستگاه به كمك عوامل مغناطيسي و الكترونيكي كار مي كند و دقت آن بيش از Amerad مي باشد و با تغيير درجه حرارت شديداً حساس است و در حقيقت فشار را با توجه به حرارت محل مورد نظر ضبط مي نمايد .  در اين حالت مي توان مستقيماً فشار عمق بخصوص را در سطح زمين به كمك ماشيني كه در رابطه با خود دستگاه كار مي كند ، خواند .  اين ماشين علاوه بر نشان دادن مقدار عددي فشار .  نمودار تغييرات آنرا بر حسب زمان ترسيم مي نمايد .