بهداشت و ایمنی زیستگاه HSE
تاريخ :
۱۳۹۲/۱۰/۳
بهداشت و ایمنی زیستگاه HSE
بطور كلی يك مدار برق 110 يا 220 ولت داراي سه رشته سيم است كه عبارتند از سيم فاز، سيم نول و سيم اتصال به زمين. همانطور كه مي دانيد وظيفه سيم فاز (معمولاً دارای روكش سياه است) انتقال انرژی از
منبع به مصرف كننده می باشد.
سيم نول (با روكش متفاوت مثلاً سفيد) هم مدار را كامل مي كند و انرژي مصرف شده را به منبع يا زمين بر مي گرداند. خاطر نشان مي شود كه هر دو سيم فاز و نول دارای جريان های يكسان مي باشند ولی تفاوتشان در اين است كه سيم فاز دارای اختلاف پتانسيل 110 يا 220 ولت است در حالي كه اختلاف پتانسيل سيم نول تقريباً صفر است. سيم اتصال به زمين كه معمولاً سبز رنگ است، جهت حفظ ايمني افراد و تجهيزات برقی در نظر گرفته می شود.
اين سيم در صورت تماس سيم فاز با بدنه ی دستگاه برقی و ايجاد اتصال كوتاه، به واسطه
مقاومت اندكش جريان را به زمين انتقال می دهد و از عبور جريان از بدن افرادي كه با دستگاه تماس دارند، جلوگيری می كند. همچنين در زمان ايجاد اتصال كوتاه، از آنجا كه جريان خيلي زيادي در مدت كوتاه از محل اتصال رد می شود فيوز يا ادوات قطع مدار را فعال مي كند و نهايتاً مدار قطع می شود. برخی از دستگاه ها و ماشين آلات بدون سيم اتصال به زمين و تنها به واسطه ی موقعيت قرار گيرd يا پايه هايشان به زمين متصل شده اند.
بديهی است كه در چنين حالتي در صورت تماس سيم فاز با دستگاه، بدنه ی آن برق دار مي شود و خطراتي را بوجود می آورد. اما در مواردی اين اتصال كوتاه بوجود آمده، به واسطه ی مقاومت زياد بدنه دستگاه ها و ساير موارد مشخص نمی شود، همچنين جريان در اين حالت آنقدر نيست كه بتواند روی فيوز يا ابزارهای قطع جريان تأثير بگذرد. بنابراين دستگاه با وجود نشت جريان به كار خود ادامه می دهد.
اين پديده كه به برق دزدي يا نشت جريان Ground fault معروف است مي تواند از جنبه ی ايمنی، به خصوص در ساختمان ها و مكان هاي مسكونی و ماشين آلات صنعتی خطرناك باشد.
كنترل اين پديده در واقع اساس كار دستگاه هايی تحت عنوان
نشت ياب جريان خطا يا GFCI می باشد (Ground fault circuit interrupter)، كه هر وقت جريان سيم نول كمتر از جريان سيم فاز باشد، دستگاه
GFCI يك نشت را تشخيص مي دهد و بوسيله ای پيشرفته نصب چنين دستگاه هايی بخصوص در حمام ها و آشپزخانه های مناطق مسكونی، الزامی است.
يكي از مشكلات استفاده از چنين دستگاه هايي اين است كه به هيچ صورت نمي توان جلوي برخي از نشت ها را گرفت. مثلاً در محيط های نم دار و يا در شرايطی كه سيم های ارتباطی برق خيلی بلند باشند، جلوگيری از نشت عملاً غير ممكن می شود. نهايتاً اين نشت ها سبب مي شوند كه دستگاه GFCI متناوباً و بطور ناخواسته عمل كرده و باعث قطع مدار و اختلال در كار گردد.
اما چرا نمي توان به فيوزها و قطع كننده های جريان از جنبه ي ايمني اعتماد كرد؟
در پاسخ به اين سؤال بايد يادآور شد كه فيوزها (حتي فيوزهاي خانگی) معمولاً تا جريان از يك مقدار حداكثری فراتر نرود، عمل نمي كنند. اين مقدار حداكثري در بسياري از موارد بين 15 تا 20 آمپر (بسته به رنج آمپراژ فيوز مورد استفاده فرق می كند) در نوسان است، كه اين جريان براي انسان بسيار خطرناك و كشنده است، بنابراين ملاحظه می كنيد كه استفاده از دستگاه های قطع كننده مدار، مثل GFCI از لحاظ ايمنی چقدر ارزشمند.
سیستم کاربری