شی در حال حس شدن اغلب به عنوان هدف حسگر (Sensor Target) شناخته می شود. هدف‌های مختلف نیاز به حسگرهای مختلفی دارند. به عنوان مثال برای یک هدف پلاستیکی یک حسگر خازنی یا فوتوالکتریک می تواند مناسب باشد. برای اهداف فلزی از حسگرهای القایی استفاده می شود.

بیشترین فاصله ای را که حسگر می تواند تشخیص دهد دامنه نامی (Nominal Range) می نامند.

بعضی از حسگرها دارای ویژگی تنظیم دامنه نامی یا وسیله ای هستند که بتواند فاصله تشخیص درجه بندی شده ای را گزارش دهند. حسگرهای مجاورتی می توانند قابلیت اطمینان بالا و طول عمر کارکرد زیادی داشته باشند این امر به دلیل عدم وجود قسمت‌های مکانیکی و تماس فیزیکی بین حسگر و شی حس شده می باشد.

سنسورهای مجاورتی همچنین در مانیتور کردن لرزش ماشین جهت اندازه گیری لرزش در فاصله بین میل لنگ و یاتاقان‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. این امر در توربین‌های بخار بزرگ، کمپرسورها، و موتورهایی که از یاتاقان‌های نوع آستینِی (sleeve-type bearings) بسیار متداول است.

IEC 60947-5-2 جزئیات فنی حسگرهای مجاورتی را بیان کرده است.

• حسگر هایی که برای کار در یک فاصله بسیار کم ساخته می شوند اغلب به عنوان کلیدهای لمسی استفاده می شوند.
• حسگرهای مجاورتی دارای دو بخش هستند و زمانی که دو قسمت از هم دور می شوند سیگنالی فعال می شود.
• یک حسگر مجاورتی می تواند در سیستم‌های امنیتی نیز مورد استفاده قرار گیرد، مثلا زمانی که یک پنجره باز می‌شود سیستم اخطار آن فعال شود.

حسگرهای مجاورت نوعی از حسگرها هستند که قادر به تشخیص وجود اجسام نزدیک بدون هیچ گونه تماس فیزیکی می‌باشد. یک حسگر مجاورتی اغلب یک میدان الکترومغناطیسی، الکترواستاتیکی و یا پرتویی از تشعشعات الکترومغناطیسی (به عنوان مثال، پرتو مادون قرمز) را از خود منتشر می‌کند و به دنبال تغییرات در محیط یا سیگنال‌های برگشتی می‌ماند.

این دست حسگرها غالباً در کنار بلندگو (اسپیکر) گوشی جای گرفته‌اند و زمانی که کاربر مشغول مکالمه با گوشی است، و آن را به کناره‌ی صورت و گوش خود نزدیک می‌کند، حسگرهای مجاورت فعال شده و قابلیت لمسی صفحه را از کار می‌اندازند تا از ورود ناخواسته‌ی اطلاعات جلوگیری شود. از این گذشته این حسگرها نور صفحه نمایش را قطع کرده و به ذخیره‌ی بیش از پیش انرژی الکتریکی کمک می‌کنند.

اما زمانی که کاربر از هدفون یا کیت‌های هندزفری استفاده می‌نماید، این حسگرها فعال نمی‌شوند چرا که نمی‌توانند مجاورت اندام صورت کاربر را در نزدیکی خود حس کنند. حسگرهای HSDL-9100 نوعی از حسگرهای مجاورت مینیاتوری (بسیار ریز) هستند که از متداول‌ترین تولیدات موجود در این زمینه به شمار رفته و امروزه در اغلب گوشی‌های هوشمند یافت می‌شود.

جالب اینکه به دلیل وجود همین حسگرها وقتی کاربر تلفن همراه را در نزدیک صورت خود قرار می‌دهد در زمان زنگ خوردن گوشی، صدای کمتری از آن بلند می‌شود. چرا که حسگر بدن کاربر را تشخیص داده و می‌داند صدای بلند زنگ می‌تواند به گوش وی آسیب برساند؛ به همین خاطر است که از شدت صدای زنگ می‌کاهد.اصولاً، حسگرهای مجاورت از امواج الکترومغناطیسی استفاده می‌کنند. در گوشی‌های تلفن همراه نیز این حسگرها از امواج مادون قرمز بهره می‌برند. این حسگرها همچنین دارای آستانه‌ی فعالسازی متفاوتی هستند که بنا به محصولی که در آن به کار گرفته می‌شوند متفاوت است؛ اما عموماً این فاصله در گوشی‌های هوشمند با توجه به سبک استفاده کاربران مختلف بین ۲ تا ۵ سانتیمتر در نوسان است.

جالب اینکه، شرکت HTC در برخی گوشی‌های هوشمند خود قابلیتی را تعریف کرده است که اگر کاربر تلفن خود را از سمت نمایشگر بر روی سطح میز بگذارد، گوشی به طور خودکار به حالت بی‌صدا (یا Silent) تغییر وضعیت می‌دهد و کلیه هشدارهای صوتی دستگاه از کار می‌افتد. این قابلیت برای جلسات کاری یا حضور در کلاس درس بسیار مفید است. اگر گوشی شما فاقد این امکان است می‌توانید با بهره از برنامه‌هایی مشابه Smart Screen Off چنین قابلیتی را به آن اضافه نمایید.

اکثر چاپگرهای مدرن نیز مجهز به حسگرهای مجاورتی هستند که وظیفه‌ی اصلی آن تشخیص لبه‌ی کاغذ و خود آن است. این همان حسگرهایی هستند که وقتی کاغذی در مخزن دستگاه نیست پیغام می‌دهند یا پیغام گرفتگی کاغذ در چاپگر را مخابره می‌کنند.

از دیگر کاربردهای حسگرهای مجاورت می‌توان به استفاده از آن در سپر اتومبیل‌ها برای تشخیص فاصله خودرو با اشیاء در هنگام پارک کردن، سامانه‌ی گرماسنج زمین برای تشخیص مجاورت به سطح زمین در سیستم‌های امنیت هوانوردی، توپخانه‌های ضد موشک و ترن‌های هوایی و سایر موارد اشاره کرد.

از این گذشته، کاربردهای صنعتی حسگرهای مجاورت در بررسی و اندازه‌گیری میزان لرزش و فاصله بین میل لنگ و یاتاقان‌های ماشین‌های کاری است. همچنین استفاده از این حسگرها در توربین‌های بخار بزرگ، کمپرسورها، و موتورهایی که از یاتاقان‌های نوع آستینی بهره می‌برند نیز رایج است.

 

 

کلید مجاورتی یک اسم مشخصه ای است.کارکرد چنین قطعه ای به این صورت است که وقتی یک شئ در نزدیکی و مجاورت آن قرار می گیرد عمل کلیدی انجام داده و یک مدار را قطع و یا وصل می کند. مشخصه ای که باعث می شود این کلید از کلیدهای مکانیکی متمایز باشد، عملکرد کلیدی آن بدون تماس فیزیکی شی خارجی با کلید است. در واقع کلید از فاصله دور راه اندازی می شود.این نوع کلیدها از خاصیت اثر اشیای خارجی روی میدانهای فرکانس رادیویی (RF)، میدانهای مغناطیسی، میدانهای خازنی، میدان های آکوستیکی و نوری استفاده می کنند، معمولا میدان های RF به واسطه حضور مواد آهنی (فرو مغناطیسی) که با عبور جریان هر جریانی از آن ها توسط میان، انرژی جذب می کنند، تغییر می یابد. از میدان های مغناطیسی میتوان براحتی برای بستن کلیدهای زبانه ای (Reed) (که اصطلاحا ریدرله گفته می شود) استفاده کرد. این عمل با نزدیک کردن یک آهنربا به کلید یا با قرار دادن یک ماده مغناطیسی بین آهنربا و کلید انجام می شود. علاوه بر این،از آهنرباها برای تغییر میدان های الکتریکی در قطعاتی که توسط اثر هال فعال می شوداستفاده می گردد. (این پدیده زمانی ایجاد می شود که یک هادی حامل جریان داخل یک میدان مغناطیسی قرار گیرد. با قرارگرفتن هادی حامل جریان در یک میدان مغناطیسی باعث تولید ولتاژی در دو سر هادی خواهد شد). این ولتاژ به نام ولتاژ هال (Hall) معروف است.مقدار بزرگی ولتاژ هال متناسب با حاصلضرب جریان در میدان است. بنابراین قطعه اثر هال در حکم یک ضرب کننده عمل می کند. در صورتی که جریان ثابت باشد، ولتاژ هال متناسب با میدان مغناطیسی خواهد بود.در شرایطی که میدان مغناطیسی ثابت باشد ولتاژهال متناسب با مقدار جریان عبوری خواهد بود.

قطعات با خاصیت خازنی با استفاده از تغییر در ظرفیت خازنی کار می کنند.در این قطعات جسمی که باید تشخیص داده شود به عنوان یک صفحه از خازن عمل می کند و زمانی که شی مورد تشخیص فلزی است،از سنسور به عنوان صفحه دیگر خازن استفاده می شود و در صورتی که شی مورد تشخیص غیر فلزی باشد به عنوان دی الکتریک بین صفحات هادی خازن عمل می کند.در قطعات صوتی از میدانهای صوتی استفاده می شود که یا توسط قطع شدن میدان صوتی با عبور شی مورد تشخیص یا آشکار سازی انعکاس صوت از روی شی مورد تشخیص،عمل شناسایی شی انجام می شود. قطعات فتو الکتریک هم به طریق مشابهی عمل میکند و فقط امواج مورد کاربرد به جای امواج صوتی،شعاع های نوری خواهند بود همه روش های گفته شده در کاربردهای عملی دارای نقاط قوت و ضعف هستند. کلیدهای مجاورتی دقیقا مشابه با کلیدهای مکانیکی،دارای دو سیم هستند برای نصب کلید،بایستی یک سیم آنرا به منبع تغذیه و سیم دیگر را به بار وصل کرد.