راديو گرافی صنعتی (Radiographic testing)
تاريخ :
۱۳۹۳/۴/۱۰
رادیو گرافی صنعتی (Radiographic testing)
اساس
رادیو گرافی صنعتی بر پایه میزان جذب و نفوذ پرتو در قطعات می باشد كه ضخامت قطعه دانسیته قطعه به میزان جذب و نفوذ پرتو تأثیر زیادی دارد كه در مناطقی كه ضخامت كم است و همچنین دانسیته نیز كم می باشد. جذب پرتو كم و نفوذ پرتو زیاد می باشد. جذب و نفوذ پرتو با هم رابطه عكس دارند. مناطقی كه میزان جذب پرتو كم باشد و طبیعتا نفوذ پرتو زیاد باشد در روی فیلم تصاویر سیاه تری ایجاد می شود و بر عكس زمانی كه میزان جذب پرتو زیاد باشد و نفوذ پرتو كم باشد تصاویر روی فیلم بسیار روشن می باشد. سرب در طبقه فلزاتی قرار دارد كه چگالی زیادی دارد. طبق شكل زیر در بین فلزات موجود روشن ترین فیلم مربوط به سرب با بیشترین دانسیته می باشد. در تست های
رادیوگرافی صنعتی با پرتو هایی به نام های ایكس و گاما كار می كنند.
پرتوهای گاما در اثر واپاشی هسته ایزوتوپهای رادیواكتیو ایجاد می شود كه در رادیوگرافی صنعتی اغلب از ایزوتوپ های مصنوعی مانند: ایریدیوم 192، كبالت 60، سزیم 137، استفاده می شود. این چشمه های پرتو زا به منظور رسیدن به سطح پایدار، دائما واپاشی نموده و پرتوهایی نظیر آلفا – بتا و گاما تولید می كنند. نفوذ پرتوهای آلفا و بتا كم می باشد. بنابراین عملیات رادیوگرافی با پرتو گاما انجام می شود، این چشمه ها داخل محفظه دوربین نگهداری می شوند.
پرتوهای ایكس: این پرتو به صورت الكتریكی و از طریق تیوب اشعه ایكس تولید می شود و عملكرد تولید این اشعه به این صورت است كه وقتی الكترون ها با سرعت زیاد با یك ماده برخورد می كنند. انرژی جنبشی آنها به پرتوهای ایكس تبدیل می شود حركت الكترون ها تحت شرایط خلأ می باشد كه این حركت در داخل تیوب است.
تجهیزات مورد استفاده جهت تست رادیوگرافی
-
چشمه پرتو
-
تجهیزات ظهور و ثبوت
-
فیلم
-
تجهیزات ایمنی و حفاظتی
-
كاست
-
حروف سربی
-
IQI
انواع دوربین های رادیو گرافی صنعتی
تكاپس، گامامت، گاماولت تجهیزات و لوازم جانبی ویدكی
پرتونگاری
تعریف پرتونگاری: ایجاد یك تصوير در بعدی از جسم بر روی یك صفحه حساس مانند فيلم كه قابل تغیير باشد .میزان جذب اشعه درجسم بستگي به دو فاكتور چگالی و
ضخامت دارد. بنابراين در قطعه نازك اشعه بیشتر عبور مي كند و فیلم را بيشتر تحت تاثیر می گذارد وهرچه چگالی وضخامت بيشتر باشد جذب توسط قطعه بیشتر مي شود وفیلم روشنتر مي شود. سرب بیشترين جذب را دارد.
پَرتونِگاری یا رادیوگرافی (Radiography) شیوه بررسی بدن با تاباندن پرتوهای ایکس بر آن و تولید تصویرهایی بر روی کلیشه یا پردههای حساس را گویند. پرتونگارها یا رادیوگرافها Radiographs که به آنها «رونتگنوگراف» هم میگویند، و پس از کشف پرتوهای ایکس (اشعه ایکس)، توسط «ویلهلم کنراد رونتگن» مشهور شدند، توسط انتقال اشعه ایکس از میان بدن بیمار به یک دستگاه ضبط کننده و سپس تبدیل آن به یک تصویر برای تشخیص، پدید میآیند. در حال حاضر هنوز هم به طور معمول، تصویرها بر فیلمهای آغشته به نقره یا اشباع شده با آن ثبت میشوند. در رادیوگرافی نوع «فیلم.اسکرین» (فیلم - صفحه) یک لامپ اشعه ایکس، تولید یک پرتو از اشعه ایکس میکند که بیمار با آن هدف قرار داده میشود. پرتوهای ایکس از طریق بدن بیمار عبور کرده و به منظور کاهش پراکندگی و صدای اضافی (نویز) از آن ها، فیلتره میشوند و سپس بر روی فیلمی به صورت نامرئی ظاهر میشوند، که با یک صفحه از نور ساطع شده از فسفرهایی که در کاست ال.تی light-tight cassette نگه داشته میشود، برخورد میکنند. سپس فیلم به صورت شیمیایی ظاهر میشود و یک تصویر بر روی فیلم به نظر میرسد. در حال حاضر رادیوگرافی دیجیتالی یا DR جایگزین رادیوگرافی فیلم - اسکرین شدهاست. در دیجیتال رادیوگرافی، اشعهٔ ایکس به یک سطح از حسگرها (سنسورها) برخورد میکند که بعد از تبدیل به سیگنالهایی که تولید کننده اطلاعات دیجیتال هستند به یک تصویر در روی صفحه نمایش کامپیوتر تبدیل میشود. رادیوگرافی ساده تنها تصویر با کیفیت در دسترس، در طول پنجاه سال اول استفاده از رادیولوژی بوده و هنوز هم به علت دسترسی وسیع، و سرعت و هزینه نسبتاً پایین آن، اولین مطالعه دستور داده شده در ارزیابی از ریهها، قلب و اسکلت است.
عوامل موثر در پرتو نگاری:
- فاصله: هرچه دور تر باشد بهتر است چون نيم سايه كمتر مي شود.
- شدت اشعه
- ولتاژ(مختص اشعه ايكس): هر چه ولتاژ بيشتر طول موج كمتر و انرژي فركانس بيشتر ميشود در نتيجه نفوذ بيشتر است.
- جهت اشعه: هرچه عمود بر مركز قطعه يا عمود برآنچه كه ما دنبال آن هستيم باشد بهتر است.
- فاصله فيلم تا جسم: هرچه نزديكتر باشد بهتر است حتی چسبيدن فيلم به قطعه كار
- زمان اشعه: هرجه زمان بيشتر باشد كيفيت بهتر است نوع وسرعت فيلم (دانه بندی)
كنترل كيفيت واستاندارد سازی پرتونگاری
- دانسيته يا چگالی فيلم (تاريكي يا روشني فيلم): بااستفاده از دستگاه چگالی سنج يا داسيومتر چگالی را نشان می دهد. اگر دانسيته زياد با شد پرتونگاری قوی بوده است.
- حساسيت بازرسی: يعني كوچكترين عيبی كه می توان پيدا كرد.