نورسنج یا لوکس متر (Lux meter) چیست؟
نورسنج‌ها ابزاری کوچک و قابل حمل هستند که برای اندازه گیری سطح , شدت نور در یک مکان استفاده می‌شوند. گاهی این ابزار را فتومتر یا لوکس سنج هم می نامند. این ابزار حساس، برای کاربردها و مقاصد متنوعی طراحی شده اند. دوربین‌ها و گوشی‌های هوشمند مدرن، به نور سنج‌های داخلی مجهز هستند که نور محیط اطراف را اندازه‌گیری کرده و در صورت کمبود نور، فلش را به‌طور خودکار فعال می‌کنند. این دستگاه‌ها نور بازتابی از اشیاء در قاب تصویر را اندازه می‌گیرند؛ با این‌حال این تنها بخشی از تصویر کلی را فراهم می‌کند. نورسنج‌ها همچنین می‌توانند برای اطمینان از نور کافی در داخل اتاق یا ساختمان به کار بروند. این ابزارها با نام لوکسمتر یا نورسنج نیز شناخته می‌شوند.
لوکسمتر با نورسنج چه تفاوتی دارد؟
لوکسمتر همان نورسنج است. لوکسمتر، نام جایگزین رایج برای نورسنج یا فتومتر است؛ چون "لوکس" به لاتین (Lux) به معنای نور است.
نورسنج‌ها چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کنند؟
فتومترها به‌طور اختصاصی برای اندازه‌گیری شدت روشنایی طراحی شده‌اند که معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
● منابع نور مرئی مانند خورشید و ماه
● اجسام تولید کننده نور
● نور فلورسنت
● نورهای رشته‌ای
● نورهای LED
● منابع نور فرابنفش (UV)
● منابع نوری با فشار بالا مانند سدیم و متال هالید
این ابزار در صنایع و محیط‌های مختلفی استفاده می‌شوند، اما اصول اساسی کارکرد آن‌ها ثابت است. این دستگاه‌ها در کنار دقت و کارایی بالایی که دارند، استفاده ی بسیار ساده ای برای کاربر مهیا کرده اند. برخی مدل‌ها آنالیز دقیق‌تری از نور و شرایط دیگر محیط ارائه می‌دهند. برخی نیز قابلیت ذخیره داده‌ها از طریق حافظه داخلی یا ثبت‌کننده داده (Data Logger) را دارند.برخی از نور سنج‌های پیشرفته ی جدید، توانایی اصلاح زاویه برخورد نور به کمک اصلاح کسینوسی دارند.
با توجه به تنظیمات مورد نظر کاربر، اندازه‌گیری شدت نور میتواند با واحدهای لوکس (lx)، کاندلا بر متر مربع (cd/m²)، یا فوت کندل (fc) ثبت شوند.
نورسنج چگونه کار می‌کند؟
نورسنج‌های دیجیتال مدرن از حسگرهای(Detector) نوری استفاده می‌کنند که بر پایه یکی از سه ماده تشکیل شده‌اند: عنصر سلنیوم، عنصر سیلیکون، و ترکیب شیمیایی سولفید کادمیوم (CdS).
دو ماده اول یعنی سلنیوم و سیلیکون از نوع فتوولتائیک (photovoltaic) هستند؛ به این معنا که متناسب با میزان نوری که به حسگر برخورد می‌کند، بار الکتریکی تولید می‌کنند. سلنیوم به دلیل حساسیت بالا قادر است ولتاژ کافی تولید کرده و بدون باتری کار کند، اما عملکرد آن در شرایط نوری ضعیف جالب نیست و برای محیط‌های کم نور مانند نور شمع یا صحنه‌های عکس یا فیلمبرداری در شب مناسب نیست.
حسگرهای سیلیکونی نیاز به باتری و مدار تقویت‌کننده دارند، اما عملکرد قابل قبولی در نور کم دارند. در همین حال، فتومترهای دستی مبتنی بر CdS که نیاز به باتری دارند، بار الکتریکی متغیری را بر اساس شدت نور تولید می‌کنند. به دلیل حساسیت بالای آن‌ها در نور کم، بیشتر لوکسمترهای مدرن از حسگرهای CdS یا سیلیکونی بهره می‌برند.
علاوه بر اجزای اندازه گیری، بدنه ای مقاوم برای محافظت از حسگر ظریف و ایجاد محصولی محکم تر استفاده شده است. برخی مدل‌ها دارای کلاهک لنز هستند که حسگر را در برابر آسیب محافظت کرده و از حفظ وضعیت بهینه فتو دیود اطمینان حاصل می‌کنند. این موارد در محیط‌های صنعتی خطرناک که احتمال آسیب بیشتر به دستگاه است، بسیار مفید هستند.
اغلب نور سنج‌های مدرن دارای نمایشگر LCD دیجیتال هستند که خواندن اندازه گیری‌های نوری را آسان می‌کند، در حالی که مدل‌های قدیمی تر از صفحه‌های آنالوگ یا نمایشگرهای گالوانومتر استفاده می‌کنند.
انواع روش های نورسنجی با لوکس متر
روش های مختلفی برای استفاده از لوکسمتر به منظور اندازه گیری شدت نور وجود دارد. در ادامه، به بررسی انواع روش‌های نورسنجی با لوکس متر، کاربردهای هر کدام، و نحوه کار هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم.
نورسنجی عمومی (Ambient Light Metering)
این روش به اندازه‌گیری نور طبیعی یا مصنوعی در محیط‌های عمومی و داخلی می‌پردازد. از نورسنجی عمومی برای اطمینان از وجود نور کافی در فضاهای کاری، آموزشی، و بهداشتی مانند مدارس، بیمارستان‌ها و دفاتر استفاده می‌شود.
نورسنجی ناحیه‌ای (Spot Metering)
در نورسنجی ناحیه‌ای، فقط شدت نور در یک نقطه خاص اندازه‌گیری می‌شود. این روش برای سنجش نور در بخش‌های مشخصی از محیط مانند نقاط پرخطر، تولید صنعتی، یا بخش‌هایی که نور کم دارند، مناسب است. این نوع سنجش معمولاً در طراحی نورپردازی و عکاسی نیز کاربرد دارد.
نورسنجی تفکیکی (Incident vs Reflected Metering)
در نورسنجی تفکیکی دو روش اصلی وجود دارد:
1. نور مستقیم (Incident Metering) - نورسنج به سمت منبع نور نگه داشته می‌شود و شدت نوری که به سطح برخورد می‌کند، اندازه‌گیری می‌شود. این روش اغلب در عکاسی و فیلمبرداری استفاده می‌شود.
2. نور بازتابیده (Reflected Metering) - میزان نوری که از سطح شی بازتابیده می‌شود، اندازه‌گیری می‌شود. این روش برای ارزیابی نور در شرایط پیچیده مانند فیلمبرداری از منظره‌ها یا فضای باز کاربرد دارد.
نورسنجی محلی (Local or Task Lighting)
نورسنجی محلی برای اندازه‌گیری میزان نور در فضاهایی که نیاز به روشنایی خاص دارند، مانند میزهای کاری، خط تولید یا مناطق خطرناک، استفاده می‌شود. این نورسنجی به تعیین بهترین سطح روشنایی کمک می‌کند و برای تضمین امنیت در محیط‌های صنعتی حیاتی است.
مهمترین کاربردهای نورسنج چیست؟
چرا از نورسنج استفاده می‌کنیم؟ دلایل متعددی وجود دارد، اما به‌طور کلی دو کاربرد اصلی دارند:
1. اندازه‌گیری سطح نور در فضاهای عمومی یا محیط‌های کاری به دلایل بهداشتی و ایمنی: در محیط‌هایی مانند ادارات، بیمارستان‌ها، مدارس و هر مکانی با رفت و آمد بالا، اطمینان از وجود نور کافی و مناسب برای ایمنی و سلامت افراد ضروری است. کارفرمایان وظیفه دارند که نور محیط کاری را به‌طور کافی و مناسب فراهم کنند و این موضوع برای فضاهای عمومی نیز اهمیت بالایی دارد.
2. در عکاسی برای تعیین تنظیمات مناسب تجهیزات و نوردهی برای یک عکاسی برنامه‌ریزی شده: نور سنج‌های دستی در عکاسی حرفه‌ای به بهینه‌سازی عکس‌ها کمک می‌کنند. این دستگاه‌ها نور محیط را اندازه‌گیری کرده و سرعت شاتر و عدد دیافراگم مناسب را نمایش می‌دهند که در محیط های بیرونی با نور پیچیده محیطی بسیار کاربردی است. فیلمبرداران و طراحان صحنه نیز از فتومترها برای اطمینان از نورپردازی مناسب در صحنه‌ها استفاده می‌کنند.
سایر کاربردهای نور سنج‌ها شامل موارد زیر است:
● در هیدروپونیک: برای اطمینان از دریافت نور کافی توسط گیاهان برای رشد مناسب و محصولات بیشتر و سالم تر
● در ساخت‌وساز و معماری: برای اطمینان از نصب صحیح سیستم‌های روشنایی از نظر نوردهی و پخش نور مناسب
● در نصب پنل‌های خورشیدی: برای اطمینان از انتخاب زاویه و موقعیت بهینه برای تولید ماکزیموم الکتریسیته ی ممکن
● اندازه گیری میزان آلودگی نوری: برای نظارت و جلوگیری از نور بیش از حد
بهترین برند های نورسنج کدامند؟
بهترین برندهای لوکسمتر شامل Extech، Fluke، Sekonic، و Dr.Meter هستند که از نظر دقت و کیفیت بسیار محبوب و معتبرند. این برندها مدل‌هایی با ویژگی‌های مختلف و خاصی دارند که می‌توانند نیاز اندازه‌گیری نور کاربران مختلف در شرایط گوناگون را پوشش دهند.
یونیتی (UNI-T)
یونیتی یکی از برندهای معروف و پرکاربرد در ابزارهای اندازه‌گیری، به ویژه نورسنج‌ها یا لوکس‌مترها است. لوکسمترهای یونیتی مانند مدل UNI-T UT383S، با طراحی کوچک و قابل حمل و دقت مناسب، برای استفاده در محیط‌های عمومی و عکاسی بسیار محبوب هستند. این دستگاه‌ها عموماً دارای صفحه نمایش دیجیتال بوده و امکان نمایش نتایج در لوکس و فوت کندل را فراهم می‌کنند.
لوکس متر مستک (Mastech)
مستک یکی از برندهای معتبر چینی در تولید ابزارهای اندازه‌گیری است و لوکسمترهای آن معمولاً برای استفاده‌های خانگی و نیمه‌حرفه‌ای مناسب هستند. مدل‌های معروف این برند مانند Mastech MS6612 با دامنه اندازه‌گیری گسترده و دقت بالا برای محیط‌های کاری و آموزشی بسیار کاربردی است. قیمت این محصولات معمولاً اقتصادی‌تر است و گزینه مناسبی برای کسانی است که به دنبال یک لوکسمتر با کیفیت و قیمت مناسب هستند.
نورسنج مارمونیکس (Marmonix)
مارمونیکس یکی از برندهای پیشرفته در زمینه تولید دستگاه‌های اندازه‌گیری نوری است. نورسنج‌های مارمونیکس مانند مدل Marmonix MLM-101، با دقت بالا و قابلیت ثبت داده‌ها به وسیله حافظه داخلی و انتقال آن به کامپیوتر، برای استفاده در محیط‌های صنعتی و تحقیقاتی بسیار مناسب هستند. این دستگاه‌ها معمولاً دارای ویژگی‌هایی مانند تصحیح زاویه نور و صفحه‌نمایش دیجیتالی با وضوح بالا هستند و برای کاربرانی که نیاز به دقت و قابلیت ذخیره‌سازی دارند، ایده‌آل می‌باشند.
لوکسمتر تستو (Testo)
تستو یکی از برندهای معروف آلمانی در حوزه ابزارهای اندازه‌گیری و سنجش محیطی است. لوکسمترهای تستو مانند مدل Testo 540 با طراحی ارگونومیک و دقت بالا، برای استفاده در کاربردهای حرفه‌ای، از جمله صنایع نورپردازی، عکاسی، و بهداشت حرفه‌ای بسیار مناسب هستند. تستو از سنسورهای با دقت بالا استفاده می‌کند که می‌توانند اندازه‌گیری‌های دقیق و سریع ارائه دهند. قیمت این محصولات نسبتاً بالا است، اما برای کاربردهای صنعتی و تحقیقاتی ارزش بالایی دارد.
لوکس متر اکستک ( Extech)
لوکس مترهای این برند مانند Extech LT300، به دلیل دقت بالا و دامنه اندازه‌گیری وسیع (تا 400000 لوکس)، در کاربردهای صنعتی و حرفه‌ای بسیار پرطرفدارند. قیمت این مدل معمولاً بین 300 تا 500 دلار است و گزینه‌ای ایده‌آل برای کسانی است که به دقت بالایی نیاز دارند.
لوکس متر فلوک (Fluke)
برند Fluke مدل‌هایی با کیفیت فوق‌العاده و امکانات پیشرفته دارد. مدل Fluke 941، که دارای دقت بالا و امکان کالیبراسیون دقیق است، به ویژه برای کاربردهای حرفه‌ای و محیط‌های صنعتی مناسب است. قیمت این دستگاه‌ها معمولاً بالاتر از بسیاری از مدل‌های دیگر بوده و حدود 400 دلار است، اما از دوام و دقت بالایی برخوردار است.
لوکس متر Sekonic
Sekonic در زمینه لوکسمترهای تخصصی برای عکاسی و فیلمبرداری شناخته شده است. مدل Sekonic L-308 X-U با قابلیت اندازه‌گیری دقیق نور فلش و نور محیط، برای عکاسان و فیلمبرداران بسیار کارآمد است. این دستگاه حدود 300 دلار قیمت دارد و به‌دلیل دقت بالا و امکانات مناسب برای اندازه‌گیری نور در محیط‌های مختلف شناخته شده است.
فتومتر Dr.Meter
این برند بیشتر برای کاربران خانگی و نیمه‌حرفه‌ای مناسب است و مدل‌های آن قیمت مناسبی دارند. مدل LX1330B با دامنه اندازه‌گیری تا 200000 لوکس و دقت نسبی برای استفاده‌های عمومی توصیه می‌شود و قیمت آن حدود 100 دلار است، که برای کاربرانی که به اندازه‌گیری‌های ساده نیاز دارند، بسیار مناسب است.
هر یک از این برندها ویژگی‌های خاص خود را دارند که بسته به نیاز شما در اندازه‌گیری نور محیط یا نور فلش در عکاسی، گزینه‌های مناسبی ارائه می‌دهند.
لیست قیمت لوکس متر و خرید انواع نور سنج
در ادامه صفحه می توانید انواع لوکس متر ها را به همراه قیمت و مشخصات دقیق فنی هر کدام مشاهده فرمایید. برای اطلاعات بیشتر درباره شرایط خرید، قیمت روز کارشناسان فروش ما در شرکت بهروز تماس حاصل فرمایید.